Zgromadzenie Ogólne Krajowej Rady Spółdzielczej w dniu 20 grudnia 2011 roku postanowiło zwołać V Kongres Spółdzielczości w listopadzie 2012 roku podejmując uchwałę nr 38/20011
Organizacja Narodów Zjednoczonych 9 grudnia 2009 r. przyjęła rezolucję proklamującą rok 2012 Międzynarodowym Rokiem Spółdzielczości, w której podkreśla się znaczenie spółdzielczości w rozwoju ekonomicznym i społecznym świata, jej rolę w eliminowaniu ubóstwa, tworzeniu miejsc pracy, w umacnianiu obywatelskiej samorządności i solidarności, w łagodzeniu skutków kryzysu. Ważnym zadaniem w Międzynarodowym Roku Spółdzielczości jest przygotowanie całego środowiska spółdzielczego do listopadowego Kongresu. Pokazanie społeczności Polski i innych krajów, ponad 150-letniej tradycji naszego ruchu i dorobku ponad 8 milionowej rzeszy polskich spółdzielców.
Od początku trwania transformacji ustrojowej w Polsce, spółdzielczość jest wpisywana w ramy prawne właściwe dla gospodarki komercyjnej. To wbrew założeniom ideowym naszego ruchu, który powstał przecież jako przeciwwaga dla egoistycznego z natury systemu kapitalistycznego. Zrozumienie spółdzielczej specyfiki i uznanie odrębności spółdzielni od sektora komercyjnego jest kluczem do zbudowania właściwego dla nich prawa. Tak, jak własność prywatna nie jest tożsama z własnością indywidualną, tak też forma gospodarowania spółdzielczego nie jest tożsama z formą kapitałową. Brak właściwego zrozumienia spółdzielczej specyfiki i uznanie odrębności spółdzielni od sektora komercyjnego ze strony rządzących powoduje, że działania legislacyjne kolejnych rządów zmierzają w kierunku demontażu systemu spółdzielczego.
Niestety, trzeba przyznać, że z upływem czasu kierunek ten jest akceptowany także przez część środowiska spółdzielczego. Dla jednych jest to wygodne, inni zaś tracą wiarę, że spółdzielczość może pozostać spółdzielczą.
Po IV Kongresie przygotowany został „Raport o stanie spółdzielczości w Polsce”, oprócz aktualnego stanu spółdzielczości zawiera on m.in. skutki okresu przemian, przegląd ustawodawstwa, znaczenie spółdzielni w poszczególnych dziedzinach życia społeczno – gospodarczego, a także określa kierunki działań tak samych spółdzielców, jak i struktur rządowych i samorządu. Raport miał stanowić podstawę do rządowo – spółdzielczej inicjatywy legislacyjnej dot. spółdzielczości – tak się jednak nie stało.
Kongres jest najlepszym miejscem dla dokonania reasumpcji minionego okresu, ale także poszukania odpowiedzi na dylematy przed którymi stoi polski ruch spółdzielczy.
Punktem odniesienia powinna się stać Deklaracja spółdzielczej tożsamości zawierająca wartości i zasady ruchu spółdzielczego wypracowane przez światowy ruch spółdzielczy i przyjęte na Kongresie Międzynarodowego Związku Spółdzielczego.
W Międzynarodowym Roku Spółdzielczości, w którym obradować będzie najwyższy organ samorządu spółdzielczego – V Kongres Spółdzielczości odpowiedzmy sobie, jaka jest dziś zgodność obowiązujących norm prawnych z tymi zasadami, ale także na ile w codziennym naszym działaniu kierujemy się normami tej deklaracji. Wszystkie więc spółdzielnie i związki spółdzielcze powinny w okresie przygotowawczym wykazać stosowną aktywność. Najlepszą okazję ku temu stanowią walne zgromadzenia i zebrania przedstawicieli, jakie odbywać się będą w pierwszej połowie 2012r. Wszystkie spółdzielnie, niezależnie czy są członkiem związku rewizyjnego czy nie - powinny wybrać swoich przedstawicieli na zjazdy przedkongresowe, a te wybiorą delegatów na Kongres.
Najważniejszą sprawą jest włączenie do przedkongresowej debaty jak najszerszego grona członków i działaczy spółdzielczych, środowisk zainteresowanych rozwojem spółdzielczości, aby pokazać wielopokoleniowy dorobek spółdzielni, możliwości, które tkwią w systemie spółdzielczego gospodarowania i ich wpływ na poziom życia. Nasze wszystkie działania podjęte w Roku Kongresowym i Międzynarodowym Roku Spółdzielczości mają na celu osiągnięcie zrozumienia istoty spółdzielczości i uznanie wartości spółdzielczych przez naszych polityków w kraju - tak jak uznawane są one na świecie. To dałoby możliwość pozytywnych zmian w procesie legislacyjnym dot. spółdzielczości. Uruchomiłoby ogromny kapitał społeczny tkwiący w możliwościach systemu spółdzielczego, łagodząc skutki kryzysu gospodarczego poprzez obniżenie stopy bezrobocia, stabilizację poziomu życia, solidarność i odpowiedzialność społeczną. Bez tego nie osiągniemy celów, jakich oczekujemy od V Kongresu.
Zachęcamy wszystkich spółdzielców, a nade wszystko spółdzielczych działaczy, do włączenia się aktywnie w proces przygotowania V Kongresu Spółdzielczości, aby spółdzielczość była szansą w budowaniu lepszego świata. Mam nadzieję, że uda nam się to zadanie zrealizować należycie.
