Nowe możliwości działania rolników na rynku, umożliwiające poprawę dochodowości gospodarstw poprzez uzyskiwanie lepszych warunków sprzedaży produktów większymi partiami oraz wspólne, po niższych kosztach zakupy środków do produkcji, stwarzają grupy producentów rolnych (GPR). Forma spółdzielni zyskuje coraz większą popularność. Mimo spadku tworzenia grup producentów w ostatnich latach, udział formy spółdzielni wśród nowo tworzonych grup wzrosła do ponad 80%. Przez wiele lat udział ten kształtował się na poziomie nieco ponad 30%. Przemawia za tym demokratyczny charakter spółdzielni, poprzez podejmowanie kluczowych decyzji zgodnie z zasadą „jeden członek – jeden głos”. Rolnicy coraz lepiej dostrzegają, że jest to siła spółdzielni, pozwalająca mieć wpływ na zarządzanie spółdzielnią. Przeciwieństwem są spółki z o.o., w których siła głosu członka zależy od wniesionego przez niego kapitału do spółki.
Stawiane z jednej strony coraz częściej pytanie przez rolników, czy warto oddać władzę pieniądzom, a z drugiej strony coraz większe upowszechnienie międzynarodowych zasad spółdzielczych powodują, że tworzenie grup w formie spółdzielni staje się coraz powszechniejsze. Wzorowane jest to na dobrze zorganizowanych producentach rolnych w spółdzielniach rolników w krajach Zachodniej Europy. Stanowią one formę łączenia oferty rynkowej wielu gospodarstw, co zwielokrotnia ich siłę ekonomiczną i możliwości działania na rynku.
Grupy producentów rolnych otrzymują ryczałtowe wsparcie finansowe na utworzenie i działalność grupy w okresie pierwszych 5 lat działania, uzależnione od wielkości obrotu produktem lub grupą produktów dla których została utworzona. Limit łączny tego wsparcia wynosi 500 tys. euro na grupę.
Grupy korzystają też z innych form wsparcia, m.in. dofinansowania inwestycji, zwolnień z podatku dochodowego, podatku od nieruchomości oraz kredytów preferencyjnych dla grup. Zwiększa się liczba grup realizujących inwestycje w celu uzyskania udziału w wartości dodanej, jaka powstaje na etapie obrotu produktem, poprawy jego jakości, przechowywania, konfekcjonowania oraz przetwórstwa.
Grupę producentów mogą tworzyć osoby fizyczne i prawne prowadzące gospodarstwa rolne, będące producentami produktu lub grupy produktów rolnych m.in. ziarno zbóż lub nasiona roślina oleistych, trzoda chlewna, bydło mięsne, ziemniaki. Zgodnie z przepisami, minimalna liczba członków wynosi 5, jednak aby grupa była silna ekonomicznie powinna mieć co najmniej kilkanaście czy kilkadziesiąt członków oraz ściśle współpracować gospodarczo z innymi grupami (co niestety jest słabo realizowane przez grupy - jedynie przez nieliczne grupy). Głównym celem działalności grup jest koncentracja podaży i organizowanie sprzedaży produktów rolnych, dostosowanie produkcji do warunków rynkowych, poprawa efektywności gospodarowania w gospodarstwach członków oraz planowanie produkcji, ze szczególnym uwzględnieniem jej jakości i ilości.
Im proces gospodarczego zorganizowania polskich rolników będzie przebiegał sprawniej, tym szybciej utworzą własne, silne organizacje gospodarcze, poprzez które będą lepiej dbać o swoje interesy, poprawiając pozycję rynkową i dochody.
Krajowa Rada Spółdzielcza w latach 2005-2015 prowadziła intensywne działania wspierające organizowanie się rolników w struktury gospodarcze, ze szczególnym uwzględnieniem formy spółdzielczej, poprzez działalność szkoleniowo-doradczą oraz wydawniczą. Udział w ponad 500 szkoleniach, warsztatach i spotkaniach informacyjnych, realizowanych na terenie całego kraju wzięło blisko 20 tys. rolników. Obecnie jest aktywnie zaangażowana w proces tworzenia jak najlepszych warunków do tworzenia grup producentów i organizacji producentów, rozwoju spółdzielczości rolniczej. To odpowiedź na duże potrzeby i oczekiwania rolników wsparcia tego procesu oraz kluczową rolę, jaką pełni w tym zakresie spółdzielczość w wielu krajach na świecie.
