Ta gałąź spółdzielczości jest szczególnie silnie powiązana z wsią i środowiskami wiejskimi. Oprócz działalności gospodarczej, spełniają one wyjątkowo ważną funkcję integrowania lokalnych społeczności. Głównym zadaniem jest zaopatrywanie wsi i gospodarstw rolnych w artykuły i narzędzia do produkcji rolnej.

Gminne spółdzielnie posiadają sklepy, bazy obrotu rolnego, zakładów produkcyjnych i usługowych. Dysponują również hurtowniami zaopatrującymi zarówno wieś, jak i rynki miejskie. Szczególnym uznaniem cieszy się działalność gastronomiczna, oparta głównie o rodzime tradycje kulinarne i produkty ekologiczne. Zyskują one coraz większą renomę nie tylko w kraju, ale także u konsumentów zagranicznych. Spółdzielnie gminne dysponują największą w Polsce siecią dystrybucyjną. Jako producenci żywności uzyskują coraz częściej europejskie certyfikaty jakości ISO i HACCP.

Spółdzielczość gminna kładzie duży nacisk na działalność edukacyjną. Organizowane są kursy i szkolenia z zakresu technologii stosowanych w produkcji i przetwórstwie rolnym, zarządzania dla liderów spółdzielni oraz dla wszystkich członków spółdzielni. Gminne Spółdzielnie „Samopomoc Chłopska” miały duży wkład w przybliżaniu procedur pozyskiwania środków unijnych i w dalszym ciągu pomagają fachowym doradztwem z zakresu programów rozwojowych Unii Europejskiej i korzystania funduszy w ramach konkretnych projektów.