Po raz dziewiąty opublikowany został Światowy Monitor Spółdzielczy - ranking 300 największych spółdzielni na świecie opracowywany dorocznie wspólnie przez Międzynarodowy Związek Spółdzielczy i EURICSE (Europejski Instytut Badawczy Gospodarki Spółdzielczej i Społecznej w Trydencie), oparty o dane za 2018 rok zebrane z ogólnodostępnych i prywatnych statystyk, zgłaszane przez poszczególne organizacje spółdzielcze i z innych badań.
Wśród tych 300 największych było 166 spółdzielni europejskich, 88 z obu Ameryk i 46 z regionu Azji i Oceanu Spokojnego. 34,7% stanowią pośród nich spółdzielnie rolno-żywnościowe, 33,7% ubezpieczeniowe (łącznie z towarzystwami ubezpieczeń wzajemnych), 19% handlowe (spożywców, handlu detalicznego i hurtowego), 7% banki spółdzielcze i spółdzielnie usług finansowych, 2,3% użyteczności publicznej i usług komunalnych oraz po poniżej 1% przemysłowe, zdrowia, opieki społecznej oraz edukacji, rybackie, mieszkaniowe i inne. Łączne obroty wszystkich tych spółdzielni wyniosły znacząco więcej niż w poprzednim roku - 2.145,79 miliarda dolarów USA (wobec 2.034,98 mld w 2017 r.).
Nieco się też zmienił ranking w ciągu tych 12 miesięcy. Pierwsza dziesiątka wygląda obecnie następująco:
- Groupe Crédit Agricole (Francja – bankowość spółdzielcza, 89,10 mld dolarów rocznych obrotów),
- REWE Group (Niemcy – spółdzielczość handlowa, 63,07 mld dolarów),
- Groupe BPCE (Francja – bankowość, 63,01 mld dolarów),
- Zenkyoren (Japonia – ubezpieczenia, 58,14 mld dolarów),
- Zen-noh (Japonia – spółdzielczość rolnicza, 56,15 mld dolarów),
- ACDLEC - E.Leclerc (Francja – spółdzielczość handlowa, 55,08 mld dolarów),
- Nippon Life (Japonia – ubezpieczenia wzajemne, 54,98 mld dolarów),
- Groupe Crédit Mutuel (Francja – bankowość, 48,72 mld dolarów),
- State Farm (USA – ubezpieczenia wzajemne, 43,63 mld dolarów),
- Nonghyup-NACF (Korea Pd. – spółdzielczość rolnicza, 41,41 mld dolarów).
W czołówce tej miejsce straciła niemiecka grupa banków spółdzielczych BVR, a powróciła do niej francuska bankowa grupa Crédit Mutuel. Zmieniła się też minimalnie kolejność, pierwsze miejsce pozostało jednak bezapelacyjnie w rękach Crédit Agricole. W głównej liście rankingu znalazła się jedna polska spółdzielnia – Mlekovita. Warto przypomnieć, że w 2020 roku pojawiła się tam po raz pierwszy (i w ogóle jako pierwsza reprezentantka Polski w historii Monitora). Umieszczona wówczas została na 281. miejscu, a obecnie ze swoimi 1,30 mld dolarów obrotów przesunęła się nawet o trzy pozycje w górę i jest na 278. miejscu.
W tegorocznym Monitorze, tak jak w dwóch ostatnich latach, podany został dodatkowy ranking spółdzielni uszeregowanych według obrotów w stosunku do PKB na głowę mieszkańca krajów, w jakich mają siedzibę. Lepiej bowiem, według autorów, niż zwykły ranking odzwierciedla on miejsce przedsiębiorstw spółdzielczych w rozwoju ekonomicznym kraju. I tu mamy niespodzianki. Na pierwszą i drugą pozycję „wskoczyły” indyjskie spółdzielnie IFFCO (produkująca nawozy sztuczne i świadcząca inne usługi rolnicze) oraz Gujarat Cooperative Milk Marketing Federation Limited (mleczarska), a Groupe Crédit Agricole osunęła się na trzecie miejsce. Tu też znalazły się, poza wspomnianą Mlekovitą (na dobrej 131. pozycji), jeszcze dwie inne polskie spółdzielnie – Mlekpol (142. miejsce) i – rzadko kojarzona w Polsce ze spółdzielczością - Spółdzielnia Wydawniczo-Handlowa „Książka i Wiedza” (276.).
Podobnie jak w zeszłym roku (wtedy uczyniono to po raz pierwszy) w tegorocznym Monitorze zebrano dane o zatrudnieniu w spółdzielniach. Tu na czoło wysunęły się niemieckie spółdzielcze sieci handlowe EDEKA i REWE, która zapewniają odpowiednio 376 tys. i przeszło 230 tys. miejsc pracy, a dalej francuskie Crédit Agricole (141 tys.) i ACDLEC - E.Leclerc (129 tys.) oraz szwajcarska sieć handlowa Migros (107 tys.).
Monitor podaje też rankingi w poszczególnych branżach spółdzielczości. Poza wymienionymi wyżej, godnymi odnotowania są zajmujące pierwszzdrowiae miejsca w swoich sektorach hiszpańska Korporacja Spółdzielcza Mondragon (spółdzielczość przemysłowa, 14,43 mld USD i ponad 80 tys. zatrudnionych), Health Partners z USA (spółdzielczość , 7,06 mld), francuska Selectour (turystyka, 3,25 mld USD), norweska OBOS BBL (mieszkaniowa 1,62 mld) czy włoska Manutencoop (usługi użyteczności publicznej, 1,13 mld USD).
Poza samą prezentacją statystyk Monitor odnosi się zawsze również do ogólniejszych aktualnych zagadnień spółdzielczości. W 2020 roku trudno byłoby nie poruszyć sprawy wpływu pandemii COVID-19 na kondycję spółdzielni i ukazania przykładów, jak sobie one z tym radzą. Znalazł się tu też konkretny przykład – belgijskiej (lecz działającej w 8 krajach Europy) spółdzielni „Smart” grupującej wysoko wykwalifikowanych specjalistów z różnych dziedzin pracujących jako „freelancerzy”, którzy znaleźli się w wyjątkowo trudnej sytuacji w czasie kryzysu COVID-19. Również w ramach przedstawianego od kilku lat cyklu tekstów poświęconych realizacji przez 300 największych spółdzielni Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ, w tegorocznej edycji skoncentrowano się na Celu nr 13 („działania w dziedzinie klimatu”) i zamieszczono opisy kilku przypadków spółdzielni z różnych krajów z powodzeniem wdrażających ten cel.
Z elektroniczną wersją Monitora (po angielsku) można zapoznać się pod adresem https://monitor.coop/en/media/library/research-and-reviews/world-cooperative-monitor-2020
