W związku z opracowywaniem przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii Polityki Eksportowej Polski - która ma zdefiniować wyzwania stojące przed polskim eksportem w świecie postcovidowym oraz wyznaczyć spójne działania po stronie całej polskiej administracji, które odpowiedzą na te wyzwania - Krajowa Rada Spółdzielcza przedstawia swoje uwagi do projektu tego dokumentu.
Generalnie należy stwierdzić, że projekt dokumentu w sposób całościowy i merytoryczny ujmuje całokształt problematyki wsparcia eksportu, inwestycji zagranicznych w Polsce i dalszego rozwoju naszych inwestycji za granicą. Trudno byłoby wnosić tu jakieś szczegółowe uwagi. Śledząc natomiast merytoryczną dyskusję ekspertów należy przyjąć, że o powodzeniu jej realizacji w sposób bardzo istotny decydować będą kwestie, na które w Projekcie brak jest jednoznacznej odpowiedzi. Podnosząc ten aspekt, mamy jednocześnie świadomość, że mówimy tu generalnie o zasadniczych priorytetach polityki w ogóle, a w tym o polityce gospodarczej Polski. Z uwagi na złożoność spraw i ich szerszy kontekst, pozwolimy sobie tylko na ich zasygnalizowanie:
1. Naszym zdaniem brak jest jednoznacznej odpowiedzi w sprawie roli i odpowiedzialności dwóch kluczowych resortów tj.: właściwego do spraw gospodarczych oraz właściwego w sprawach zagranicznych. Projekt mówi jedynie, że w polskich placówkach dyplomatycznych powołany zostanie radca handlowy d.s. technologicznych, który ma być podległy ministrowi właściwemu do spraw gospodarczych Nie jest natomiast jednoznacznie rozstrzygnięta koordynacja działań za granicą innych przedstawicielstw gospodarczych, a w tym Zagranicznych Biur Handlowych. Resort spraw zagranicznych jest natomiast tylko wymieniany jako ten, który będzie uczestniczył w realizacji tej Pojawia się pytanie – jaka będzie rola dyplomacji, bez której nie da się skutecznie inicjować i realizować założonych celów ? Szczególnie jeśli mówimy o projektach dla nas istotnych, nie używając tu określenia strategicznych. Czy powołanie międzyresortowego zespołu, który będzie nadzorował wprowadzenie tej Polityki skutecznie rozwiąże te problemy ?
2. Słusznym jest założenie o konieczności zwiększenia udziału w naszym eksporcie wyrobów wysoko przetworzonych i wyrobów wysokiej techniki. Wśród branż wiodących, na pierwszym miejscu, i słusznie, wymienia się sektor motoryzacyjny. Problem polega jednak na tym, że w śród tych sektorów kluczowych, bardzo często dominuje kapitał zagraniczny, który generalnie rzecz ujmując jest różnie u nas odbierany. Wynika to głownie z tego, że realizowane dochody są transferowane do ich krajów macierzystych. Pojawia się więc pytanie - czy w kontekście tej Polityki będą preferowane określone inwestycje zagraniczne w Polsce i czy będziemy stawiać jakieś wymogi dla ich rozwoju, i wreszcie, jakie preferencje w ramach wspierania eksportu będą mieć podmioty o czysto polskim kapitale ?
3. W analizie SWOT, wśród mocnych stron wymienia się siłę naszych powiazań gospodarczych z Niemcami oraz z niektórymi krajami UE. Nie rozwijając szerzej tej kwestii, będzie to wymagało jednak naszej stabilnej polityki zagranicznej, która w swoich założeniach jeszcze szerzej ujmować będzie musiała nasze interesy gospodarcze. Z uwagi na dość techniczny charakter omawianego dokumentu, problematyka polityki zagranicznej jest tu zupełnie pominięta.
4. O rozwoju eksportu w zasadniczej mierze decydować będzie polityka monetarna NBP. Wspierając eksport kursem złotego do walut obcych, pogarszamy opłacalność importu, głównie zaopatrzeniowego i nowych technologii, a jesteśmy krajem rozwijającym się. Polityka w ogóle nie odnosi się do kwestii rozwiązywania tego problemu, a jest on kluczowy dla handlu zagranicznego każdej gospodarki.
5. Reprezentując sektor spółdzielczy stwierdzamy, że zaproponowane tu mechanizmy wspierania eksportu preferują duże i dobrze zorganizowane już firmy. Postulujemy więc o stworzenie bardziej przystępnych i otwartych rozwiązań dla małych i średnich podmiotów, aby zachęcić je do podjęcia tak wymagającego i sformalizowanego obrotu gospodarczego.
