W dniu 25 lipca br. w Senacie miało miejsce drugie posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Spółdzielczości. Przedstawiciele Krajowej Radu Spółdzielczej przekazali informacje na temat aktualnego potencjału branż spółdzielczych w Polsce i na świecie, przedstawili aktualne problemy oraz zaapelowali do senatorów o stworzenie ram prawnych działalności spółdzielni uczniowskich.
W spotkaniu Zespołu wzięli udział senatorowie: Waldemar Witkowski (przewodniczący), Kazimierz Kleina (wiceprzewodniczący), członkowie: Halina Bieda, Jolanta Hibner, Ryszard Bober i Krzysztof Kwiatkowski oraz gościnnie Joanna Sekuła. W skład delegacji Krajowej Rady Spółdzielczej weszli: Prezes Zarządu Mieczysław Grodzki, Wiceprezes Zarządu Waldemar Broś, Przewodniczący ZO KRS Andrzej Półrolniczak i Przewodnicząca Komisji Prawa i Legislacji ZO KRS Agnieszka Serba-Chrzanowska.
Waldemar Witkowski podkreślił, że zbliżający się 2025 rok to nie tylko kolejny Międzynarodowy Rok Spółdzielczości ONZ, ale także rocznica 100-lecia pierwszych obchodów Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości w Polsce i 30-lecia uchwały Sejmu RP ustanawiającej 1 lipca w naszym kraju Międzynarodowym Dniem Spółdzielczości. Zapowiedział, że będzie w związku z tym zabiegać, aby Senat RP uhonorował te rocznice okolicznościową uchwałą.
Zasadniczą częścią spotkania była prezentacja przedstawiona przez Prezesa Zarządu KRS, poświęcona aktualnej sytuacji branż spółdzielczych. Mieczysław Grodzki omówił stan wszystkich branż, ale dłużej zatrzymał się na spółdzielniach uczniowskich podkreślając, że są one niezwykle istotną formą edukacji jednak ich funkcjonowanie wciąż nie jest uregulowane prawnie. Przewodniczący Zespołu Waldemar Witkowski dodał, że prawo oświatowe nie wymienia spółdzielni uczniowskich w grupie organizacji, które powinny działać w szkołach. Senator Krzysztof Kleina potwierdził, że barierą dla ich rozwoju są przepisy podatkowe, ale jego zdaniem przeanalizowanie uwarunkowań w tym zakresie i wprowadzenie uproszczeń nie powinno stanowić wyzwania dla Zespołu Parlamentarnego. Dodał, że pewne działania już zostały podjęte w ramach Roku Edukacji Ekonomicznej, ogłoszonego przez Senat w 2024 r. Udało się m.in. ponownie wprowadzić do kanonu lektur szkolnych książkę Janusza Korczaka „Bankructwo małego Dżeka”, która jest znakomitą promocją spółdzielczości uczniowskiej. Popularyzacja spółdzielczości w szkołach będzie m.in. tematem wizyty członków Parlamentarnego Zespołu pod koniec sierpnia br. w Gdańsku. Agnieszka Serba-Chrzanowska - która jako radca prawny Urzędu Miasta Gdańska współpracuje z licznymi szkołami - zachęciła senatorów do wspólnej pracy nad eliminacją barier prawnych dla rozwoju spółdzielczości uczniowskiej, a związany z Pomorzem senator Kazimierz Kleina zaoferował w tym zakresie swoje wsparcie.
Andrzej Półrolniczak skupił się na problemach spółdzielczości mieszkaniowej podkreślając, że ma ona wszelkie atuty, by stać się partnerem w realizacji polityki mieszkaniowej Państwa. Potrzeba tylko, aby traktowano ją tak jak inne formy budownictwa społecznego - a więc aby miała dostęp do gruntów Skarbu Państwa oraz do preferencyjnych kredytów m.in. z programów unijnych. Przedstawiając bieżące potrzeby branży podkreślił, że - pomimo usilnego nagłaśniania w mediach negatywnych opinii o spółdzielniach mieszkaniowych - nie obserwuje się trendu przekształcania spółdzielni we wspólnoty mieszkaniowe, choć prawo w prosty sposób umożliwia takie decyzje. Póki co, nie ma lepszej alternatywy dla spółdzielczości mieszkaniowej, a pięknie zagospodarowane i zadbane osiedla świadczą najlepiej o możliwościach tej branży. Spółdzielcy sami utrzymują swoje tereny, zwalniając z tego obowiązku samorząd terytorialny. Znaczne środki są przeznaczane na fundusz remontowy, systematycznie zmniejsza się koszty ogrzewania.
Senator Joanna Sekuła, która zawodowo związana jest z rynkiem nieruchomości stwierdziła, że zdecydowana większość Polaków patrzy na spółdzielczość z perspektywy spółdzielni mieszkaniowych. Forma ta daje nieograniczone możliwości wzbudzania aktywności społecznej, powinna jednak być lepiej wykorzystana i móc się rozwijać. Taką szansę dają przepisy zawarte w ustawie o kooperatywach mieszkaniowych, które pozwalają kooperatywom na korzystanie z gruntów będących w zasobach gmin. Być może z tych możliwości powinny korzystać także istniejące już spółdzielnie mieszkaniowe. Zdaniem senator, branża ta obecnie cierpi z powodu przeregulowania prawnego.
O spółdzielczości mleczarskiej mówił Waldemar Broś, przedstawiając znaczenie gospodarcze branży, której udział w rynku wynosi 85 proc. Dzięki spółdzielniom Polska jest dziś szóstym na świecie producentem serów i liderem w produkcji twarogów. Zwrócił uwagę na jedną z głównych bolączek producentów, jaką jest niekontrolowany rozwój marek własnych sieci handlowych, poprzez które sprzedawcy „drenują rynek”.
O zasługach spółdzielczości mleczarskiej wspomniał też senator Ryszard Bober, który przewodniczy senackiej Komisji Rolnictwa. Podkreślił, że działalność spółdzielni mleczarskich istotnie stabilizuje rynek rolny na wschodnich obszarach kraju. Wspomniał też o znaczeniu banków spółdzielczych. Zwrócił jednak uwagę na postępującą erozję spółdzielczości spowodowaną m.in. postawami członków, którzy coraz częściej chcą sięgać po wypracowany majątek. Efektem są liczne likwidacje i dynamiczne kurczenie się areałów spółdzielczych, które kiedyś stanowiły 7 proc. gruntów rolnych w Polsce. - Musimy realnie popatrzeć na zjawiska, które dzieją się dziś w spółdzielczości - zaapelował. Wspomniał też o daninach, jakie spółdzielcy muszą ponosić na rzecz Państwa, w tym o podwójnym opodatkowaniu, które na pewno nie stanowi zachęty do wzmacniania więzi spółdzielczych.
Nawiązując do prezentacji przedstawionej przez Prezesa Zarządu KRS Mieczysława Grodzkiego senator Krzysztof Kwiatkowski podkreślił, że takie informacje powinny być znacznie częściej i szerzej upowszechniane, gdyż młode pokolenie nie ma świadomości, że spółdzielczość z powodzeniem funkcjonuje w różnych obszarach życia gospodarczego i społecznego. Członkowie Zespołu w swoich wypowiedziach wielokrotnie podkreślali ogromną rolę edukacji w zakresie spółdzielczości i przedsiębiorczości. Wzmocnienie działalności spółdzielni uczniowskich w szkołach uznali za jedno ze swoich kluczowych zadań.
- Było to nasze pierwsze robocze spotkanie - podsumował senator Waldemar Witkowski na briefingu prasowym po posiedzeniu Zespołu. - Zobowiązaliśmy się, że przygotujemy zmianę prawa spółdzielczego, która ułatwi nauczycielom i dyrektorom szkół zakładanie spółdzielni uczniowskich w szkołach. A rok 2025 będziemy chcieli obchodzić z uchwałą Senatu RP, która upamiętni spółdzielcze wydarzenia przed 100 i 30 lat.
