Tytuł II. Krajowy Samorząd Spółdzielczy 

Art. 258. [Kongres Spółdzielczości]
§ 1. Najwyższym organem samorządu spółdzielczego jest Kongres Spółdzielczości zwoływany co 4 lata.
§ 2. Kongres Spółdzielczości zwołuje Krajowa Rada Spółdzielcza, która określa liczbę, zasady i tryb wyboru delegatów na Kongres.

Art. 258a. [Zadania Kongresu Spółdzielczości]
Kongres Spółdzielczości dokonuje oceny stanu spółdzielczości w Rzeczypospolitej Polskiej oraz warunków i możliwości jej rozwoju, uchwala statut Krajowej Rady Spółdzielczej, zasady finansowania jej działalności przez organizacje spółdzielcze, dokonuje wyboru członków Rady oraz określa zasady odwoływania jej członków.

Art. 259. [Zadania Krajowej Rady Spółdzielczej]
§ 1. Naczelnym organem samorządu spółdzielczego jest Krajowa Rada Spółdzielcza.
§ 2. Do zadań Rady należy:
1) reprezentowanie polskiego ruchu spółdzielczego w kraju i za granicą;
2) współdziałanie z naczelnymi organami państwowymi w sprawach dotyczących ruchu spółdzielczego;
3) inicjowanie i opiniowanie aktów prawnych dotyczących spółdzielczości i mających dla niej istotne znaczenie;
4) badanie i ocena form, warunków, kierunków oraz wyników działalności ruchu spółdzielczego i przedstawianie informacji i wniosków naczelnym organom państwowym;
5) organizowanie działalności naukowo-badawczej, szkoleniowej i informacyjnej, propagowanie działalności kulturalno-oświatowej członków, podejmowanie inicjatyw związanych z rozwojem ruchu spółdzielczego w Rzeczypospolitej Polskiej, w tym rozwoju spółdzielczości uczniowskiej, oraz kształtowanie sprzyjających warunków dla rozwoju ruchu spółdzielczego;
6) inicjowanie i rozwijanie współpracy międzyspółdzielczej i szerzenie idei spółdzielczego współdziałania;
7) organizowanie postępowania rozjemczego w sporach między organizacjami spółdzielczymi;
8) współdziałanie ze związkami rewizyjnymi w realizacji zadań wynikających z niniejszej ustawy;
9) wykonywanie innych zadań przewidzianych w niniejszej ustawie i innych ustawach oraz zleconych przez Kongres.
§ 3. Krajowa Rada Spółdzielcza wykonuje przewidziane w ustawie funkcje związku rewizyjnego w stosunku do spółdzielni niezrzeszonych w takim związku.

Art. 259a. [Osobowość prawna i statut Krajowej Rady Spółdzielczej]
§ 1. Krajowa Rada Spółdzielcza posiada osobowość prawną.
§ 2. Krajowa Rada Spółdzielcza działa na podstawie statutu, który określa szczegółowe zasady i tryb jej działania.
§ 3. Statut i jego zmiany stają się skuteczne po stwierdzeniu przez Sąd Wojewódzki⁸ w Warszawie w postępowaniu nieprocesowym ich zgodności z prawem. W razie stwierdzenia niezgodności Sąd wyznaczy Radzie termin do usunięcia lub zmiany postanowień niezgodnych z prawem.
§ 4. Statut podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".
§ 5. W pracach organów Rady mogą uczestniczyć z głosem doradczym przedstawiciele naczelnych organów administracji państwowej oraz przedstawiciele związków rewizyjnych.

Art. 260. (uchylony)
Art. 261. (uchylony)
Art. 262. (uchylony)
Art. 263. (uchylony)
Art. 264. (uchylony)
Art. 265. (uchylony)

Art. 266. [Pokrywanie wydatków Krajowej Rady Spółdzielczej]
Wydatki Krajowej Rady Spółdzielczej pokrywa się ze składek organizacji spółdzielczych według zasad określonych przez Kongres oraz z innych dochodów i darowizn.

Art. 266a. [Uczestnictwo Krajowej Rady Spółdzielczej w Głównym Komitecie Spółdzielczości Rolniczej (COGECA)]
Koszty związane z uczestnictwem Krajowej Rady Spółdzielczej w Głównym Komitecie Spółdzielczości Rolniczej (COGECA) są w latach 2015-2020 dofinansowywane na zasadach określonych w przepisach o izbach rolniczych.

Art. 267. (uchylony)

Część IIa. Przepisy karne

Art. 267a. (uchylony)

Art. 267b. [Niezgłoszenie wniosku o upadłość spółdzielni]
Kto, będąc członkiem zarządu spółdzielni albo likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółdzielni pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółdzielni,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Art. 267c. [Naruszenie przepisów o lustracji]
Kto, będąc członkiem organu spółdzielni albo likwidatorem wbrew przepisom ustawy:
1) nie poddaje spółdzielni lustracji,
2) nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanem faktycznym wyjaśnień lustratorowi, nie dopuszcza go do pełnienia obowiązków lub nie przedkłada stosownych dokumentów,
3) nie udostępnia członkom spółdzielni protokołu lustracji,
4) nie zwołuje walnego zgromadzenia, zebrania przedstawicieli albo zebrań grup członkowskich poprzedzających zebranie przedstawicieli,
5) nie przygotowuje w terminie dokumentów dotyczących dokonania podziału w spółdzielni, o którym mowa w art. 108b,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

Art. 267d. [Ogłoszenie lub przedstawianie nieprawdziwych danych przez członków organu spółdzielni lub likwidatorów]
§ 1. Kto, będąc członkiem organu spółdzielni albo likwidatorem, ogłasza dane nieprawdziwe albo przedstawia je organom spółdzielni, władzom państwowym, członkom spółdzielni lub lustratorowi, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Jeżeli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Część III. Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe

Rozdział 1. Zmiany w przepisach obowiązujących 

Art. 268. W Kodeksie cywilnym wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).

Art. 269. W Kodeksie postępowania cywilnego wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).

Art. 270. W ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 24, poz. 151 i z 1975 r. Nr 16, poz. 91): (zmiany pominięte).

Rozdział 2. Przepisy przejściowe i końcowe

Art.  271. [Postępowania wewnątrzspółdzielcze wszczęte przed dniem wejścia w życie ustawy]
Postępowanie wewnątrzspółdzielcze, postępowanie przed związkami spółdzielczymi oraz przed organami powołanymi do rozpoznawania sporów, wszczęte przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, toczy się według przepisów dotychczasowych.

Art.  272. [Przepisy stosowane do roszczeń między członkiem a spółdzielnią powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy]
Do roszczeń powstałych między członkiem a spółdzielnią przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Jednakże do odpowiedzialności członków zarządu i rady wobec spółdzielni w sprawach niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy niniejszej ustawy.

Art.  273. [Uchwała o podziale spółdzielni - przepis przejściowy]
W okresie trzech lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy do podjęcia uchwały, o której mowa w art. 108 § 1, wystarcza zwykła większość głosów.

Art. 274. (uchylony)

Art. 275. (uchylony)

Art. 276. [Spółdzielcze prawa do lokali użytkowych powstałe przed dniem wejścia w życie ustawy]

§ 1. Przysługujące członkom spółdzielni budownictwa mieszkaniowego w dniu wejścia w życie ustawy spółdzielcze prawa do lokali użytkowych stają się spółdzielczymi prawami do lokali użytkowych w rozumieniu art. 238 § 1. Członkowie, którzy wnieśli wkłady według zasad, jakie obowiązywały w spółdzielniach mieszkaniowych (lokatorskich), obowiązani są wkłady te uzupełnić stosownie do przepisów o przekształceniu lokatorskiego prawa do lokalu na własnościowe.
§ 2. W razie wygaśnięcia spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego, zajętego przez najemcę, spółdzielnia może zażądać od tego najemcy dokonania w pięciu ratach rocznych wpłaty odpowiadającej równowartości prawa do lokalu. Wypłata tej równowartości przez spółdzielnię na rzecz byłego członka lub jego następców prawnych następuje w takich samych ratach. Na wniosek najemcy, który dokonał wpłaty, spółdzielnia obowiązana jest przyjąć go w poczet członków i przydzielić mu lokal użytkowy.

Art. 277. [Prawo do więcej niż jednego spółdzielczego lokalu mieszkalnego]
§ 1. Przepisów art. 206 nie stosuje się, jeżeli członkowi przysługują prawa do dwóch lokali spółdzielczych, z których jeden zajęty jest przez najemcę na podstawie przepisów prawa lokalowego o szczególnym trybie najmu lokali i budynków.
§ 2. Jeżeli członkowi przysługują prawa do dwóch lub więcej lokali mieszkalnych powstałych w wyniku przebudowy dokonanej w czasie odbudowy budynku zniszczonego wskutek działań wojennych, a ponowne ich połączenie wskutek przeszkód techniczno-budowlanych nie jest możliwe, może on zachować prawo tylko do jednego z nich, natomiast za utracone prawa przysługuje mu zwrot ich równowartości.

Art. 278. [Utrzymanie w mocy przepisów wykonawczych]
Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w art. 13 i art. 129 niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

Art. 279. [Dostosowanie statutów organizacji spółdzielczych do przepisów ustawy]
§ 1. Organizacje spółdzielcze istniejące w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy dokonają zmian swoich statutów stosownie do wymagań ustawy i w trybie przez nią przewidzianym. Zgłoszenia do rejestru tych zmian spółdzielnie dokonają najpóźniej do dnia 1 lipca 1983 r., a związki spółdzielcze najpóźniej do dnia 1 lipca 1984 r.
§ 2. Do czasu zarejestrowania nowych statutów postanowienia dotychczasowych statutów pozostają w mocy. Jednakże w razie sprzeczności między nimi a przepisami niniejszej ustawy stosuje się przepisy tej ustawy.
§ 3. Naczelna Rada Spółdzielcza wystąpi do Sądu Wojewódzkiego w Warszawie o stwierdzenie zgodności jej statutu z prawem do dnia 1 lipca 1983 r.

Art. 280. [Przepis derogacyjny]
Traci moc ustawa z dnia 17 lutego 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach (Dz. U. Nr 12, poz. 61 oraz z 1974 r. Nr 47, poz. 281).

Art. 281. [Wejście w życie]
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1983 r.

¹ Art. 26 § 2 częściowo został uznany za niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 21 ust. 1 i z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP przez pkt 8 wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 lutego 2015 r. (Dz.U.2015.201) z dniem 10 lutego 2015 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim nie przewiduje prawa byłego członka spółdzielni mieszkaniowej, któremu przysługuje odrębna własność lokalu, do odpowiedniej części funduszu remontowego.
² Art. 83 nie ma obecnie zastosowania, gdyż centralne związki zostały zlikwidowane zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 20 stycznia 1990 r. o zmianach w organizacji i działalności spółdzielczości (Dz.U.1990.6.36), która weszła w życie z dniem 7 lutego 1990 r., a sprawy opodatkowania składek reguluje art. 16 ust. 1 pkt 37 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U.2000.54.654).
³ Obecnie minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, zgodnie z art. 4 ust. 1, art. 5 pkt 9 i art. 14 ustawy z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U.2017.888), która weszła w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r.
⁴ Art. 203n § 3 częściowo został uznany za niezgodny z art. 2 i art. 58 ust. 1 Konstytucji RP przez pkt 3 wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 czerwca 2015 r. sygn. akt K 25/12 (Dz.U.2015.891) z dniem 26 czerwca 2015 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim dotyczy zawiadamiania przez ogłoszenie.
⁵ Art. 203u § 4 częściowo został uznany za niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP przez pkt 6 lit. a) wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 czerwca 2015 r. sygn. akt K 25/12 (Dz.U.2015.891) z dniem 26 czerwca 2015 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości żądania ponownej wyceny wpisowego i wpłaconych udziałów członkowskich oraz wniesienia powództwa o ustalenie wartości wpisowego i wpłaconych udziałów członkowskich.
⁶ Art. 203u § 5 częściowo został uznany za niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP przez pkt 6 lit. a) wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 czerwca 2015 r. sygn. akt K 25/12 (Dz.U.2015.891) z dniem 26 czerwca 2015 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości żądania ponownej wyceny wpisowego i wpłaconych udziałów członkowskich oraz wniesienia powództwa o ustalenie wartości wpisowego i wpłaconych udziałów członkowskich.
⁷ Art. 203w § 4 częściowo został uznany za niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP przez pkt 6 lit. a) wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 czerwca 2015 r. sygn. akt K 25/12 (Dz.U.2015.891) z dniem 26 czerwca 2015 r. Zgodnie z tym wyrokiem wymieniony wyżej przepis traci moc w zakresie, w jakim nie przewiduje możliwości żądania ponownej wyceny wpisowego i wpłaconych udziałów członkowskich oraz wniesienia powództwa o ustalenie wartości wpisowego i wpłaconych udziałów członkowskich.
⁸ Obecnie Sąd Okręgowy, na podstawie art. 4 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U.1998.160.1064), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.