19 czerwca br. Sejm RP przyjął - a 23 czerwca br. Prezydent RP podpisał - ustawę o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19, znaną też pod skróconą nazwą Tarcza Antykryzysowa 4.0. W ustawie znalazł się zapis o przedłużeniu kadencji rad nadzorczych i zarządów spółdzielni do momentu zwołania pierwszego walnego zgromadzenia, które powinno się odbyć w ciągu 6 tygodni od odwołania stanu epidemii.
Problem funkcjonowania organów spółdzielni, których kadencja dobiegła końca w czasie obostrzeń związanych z epidemią koronawirusa, dotyczył bardzo wielu podmiotów. Z korespondencji skierowanej do Krajowej Rady Spółdzielczej wynikało, że kończą się kadencje nie tylko rad nadzorczych, ale także i zarządów - np. w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych, gdzie zarządy są wybierane przez walne zgromadzenia. W spółdzielniach, w których ze względu na zachowanie bezpieczeństwa sanitarnego nie można przeprowadzić zebrań, należało przedłużyć kadencję ww. organów.
W tej sprawie 29 maja br. prezes Zarządu KRS dr inż. Mieczysław Grodzki zwrócił się do Minister Rozwoju Jadwigi Emilewicz, zwracając uwagę, że: ani przepis art. 90 ustawy Tarcza 1.0., ani inny akt prawny dotychczas uchwalony w okresie występowania epidemii, nie przewidują przedłużenia kadencji organów spółdzielni wybieranych przez walne zgromadzenie, którego zwołanie zostało przesunięte w czasie. Tymczasem spółdzielnie wskazują na problem w przeprowadzeniu wyborów do rady nadzorczej spółdzielni, przy wykorzystaniu trybu podejmowania uchwał w formie pisemnej oraz przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, które zostały wprowadzone w art. 36 § 9-13 Prawa spółdzielczego, z uwagi na ustawowy wymóg tajności głosowania oraz konieczność dokonania wyboru członków rady nadzorczej spośród nieograniczonej liczby kandydatów (art. 35 § 2 Prawa spółdzielczego).
Jednocześnie, w piśmie skierowanym także 29 maja br. do przewodniczącego sejmowej Komisji Finansów Publicznych Henryka Kowalczyka, KRS zaproponowała dodanie do Rządowego projektu ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Druk nr 382) w art. 59 Projektu ustawy, punkt 3) w brzmieniu:
3) dodaje się art. 90a w brzmieniu:
„Art. 90a. W przypadku gdy kadencja rady nadzorczej spółdzielni upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, trwającego w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy lub ogłoszonego bezpośrednio po okresie trwającym w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, ulega ona przedłużeniu do dnia zwołania pierwszego walnego zgromadzenia w terminie, o którym mowa w art. 90.”
Choć sejmowa Komisja nie rozpatrzyła wniosku spółdzielców, KRS podjęła dalsze działania, tym razem zwracając się do Senatu RP, od którego zależał dalszy kształt ustawy. Pisma z prośbą o uwzględnienie powyższej zmiany i dodanie do projektu Tarczy Antykryzysowej 4.0 art. 90a, zostały skierowane w dniu 8 czerwca br. zarówno do Marszałka Senatu Tomasza Grodzkiego, jak i do przewodniczących trzech senackich komisji (Jana Libickiego - Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej; Zygmunta Frankiewicza - Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej; Kazimierza Kleiny - Komisja Budżetu i Finansów Publicznych) oraz senatorów Grzegorza Biereckiego i Krzysztofa Kwiatkowskiego.
W uzasadnieniu prezes Zarządu KRS, dr inż. Mieczysław Grodzki przywołał art. 90 Tarczy Antykryzysowej 0.1, który przedłuża termin zwołania walnego zgromadzenia spółdzielni o 6 tygodni od dnia odwołania stanu epidemii/zagrożenia epidemicznego:
Jeżeli ustawowy termin zwołania walnego zgromadzenia spółdzielni albo zebrania właścicieli lokali przypada w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, trwającego w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy lub ogłoszonego bezpośrednio po okresie trwającym w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, ulega on przedłużeniu o 6 tygodni od dnia odwołania tego stanu.
- Proponowany art. 90a nawiązuje do art. 90 ustawy Tarcza 1.0 i ma na celu przedłużenie kadencji rad nadzorczych i zarządów spółdzielni do dnia zwołania pierwszego walnego zgromadzenia w terminie 6 tygodni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii - pisze w liście do Marszałka Senatu prezes Zarządu KRS. - Z korespondencji, która wpływa do Krajowej Rady Spółdzielczej wynika, że spółdzielnie mierzą się z problemem utraty rady nadzorczej, a także zarządu i brakiem możliwości wyłonienia nowego tych składu organów w czasie obowiązywania zakazów wprowadzonych w związku z ogłoszonym stanem epidemii, zagrożenia epidemicznego.
Rada nadzorcza i zarząd są obligatoryjnymi organami spółdzielni. Spółdzielnie nie mogą funkcjonować bez obu tych organów, w tym bez zarządu, który reprezentuje spółdzielnię.
W obecnie obowiązującym stanie prawnym żaden z obowiązujących aktów prawnych wprowadzonych w okresie epidemii, nie stanowi o przedłużeniu kadencji organów spółdzielni wybieranych przez walne zgromadzenie, którego zwołanie na podstawie art. 90 ustawy Tarcza 1.0 zostało przesunięte w czasie (...). Spółdzielnie wskazują przy tym na istotny problem w korzystaniu z nowych rozwiązań dotyczących podejmowania uchwał przez walne zgromadzenie w trybie pisemnym oraz zdalnym, którym są: brak możliwości technicznych do przeprowadzenia głosowania zdalnie, zarówno ze strony spółdzielni jak i członków, oraz wysokie koszty. Wątpliwości spółdzielni związane są przede wszystkim z obowiązkiem zagwarantowania tajności wyborów. Zastrzeżenia i obawy budzi również organizacja wyborów i forma w jakiej miałyby być przeprowadzone. (...) Spółdzielnie licznie informują KRS o braku możliwości zwołania walnego zgromadzenia w spółdzielniach do dnia upływu trwającej kadencji organów spółdzielni i przeprowadzenia wyborów. Spółdzielnie stają przed realnym problem braku zarządu i rady nadzorczej.
Problem dekompletacji obligatoryjnych organów osób prawnych i konieczność zapewnienia ciągłości ich działania została dostrzeżona przez ustawodawcę w odniesieniu do związków sportowych (art. 15 zzzc ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych), organów Polskiego Związku Łowieckiego (art. 33e ustawy Prawo łowieckie, dodany ustawą z dnia 16 kwietnia 2020 roku o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenieniem się wirusa SARS-CoV-2), fundacji i stowarzyszeń (art. 27 i 28 Rządowego projektu ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Druk Senatu nr 142).
Na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa (nr proj. UD89). Projekt został opracowany w Ministerstwie Rozwoju i skierowany do uzgodnień międzyresortowych, konsultacji publicznych i opiniowania. Projekt przewiduje przedłużenie kadencji rad nadzorczych spółdzielni mieszkaniowych do dnia zwołania pierwszego walnego zgromadzenia w terminie, o którym mowa w art. 90. ustawy z dnia 31 marca 2020 roku o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 poz. 568).
Termin przyjęcia przez Radę Ministrów projektu ustawy to II połowa 2020 roku, co jest terminem zbyt odległym dla wielu spółdzielni, których już teraz bądź w najbliższym czasie dotknie problem braku organów (...).
Pracująca nad zmianami w Tarczy Antykryzysowej 4.0 Senacka Komisja Finansów Publicznych uwzględniła propozycję KRS, która została przyjęta przez Senat i w dniu 19 czerwca skierowana do Sejmu. Sejm również przyjął zapis proponowany przez KRS. Został on ujęty w art. 78 Tarczy 4.0, wprowadzającym art. 90a do Tarczy Antykryzysowej 1.0 (z dnia 31 marca br.) w brzmieniu zaproponowanym przez spółdzielców - tym samym kadencje rad nadzorczych i zarządów, które upływają w okresie obowiązywania zagrożenia epidemicznego, zostały przedłużone do dnia zwołania walnego zgromadzenia. zgodnie z art. 90. Tarczy 1.0.
W dniu 23 czerwca br. Prezydent RP Andrzej Duda podpisał ustawę o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID‑19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID‑19.
Krajowa Rada Spółdzielcza pragnie złożyć serdeczne podziękowania parlamentarzystom, szczególnie tym członkom Senatu RP, którzy swoimi działaniami zawsze wspierają spółdzielczość.
