W piśmie z 8 czerwca br. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Jan Krzysztof Ardanowski, przekazał Prezesowi Zarządu KRS, Mieczysławowi Grodzkiemu uwagi na temat spółdzielczych propozycji do Planu Strategicznego Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2021-2027. Spółdzielcy zgłosili je podczas spotkania w resorcie rolnictwa 24 lutego 2020 r. oraz w piśmie przekazanym do ministerstwa w dniu 9 marca br.
Minister podziękował spółdzielcom za zaangażowanie w trwające prace i zgłaszane propozycje jednocześnie podkreślając, że konsultacje założeń CapPlan 2021-2027 dopiero się rozpoczynają, a ostateczny kształt projektowanego wsparcia będzie efektem końcowym całego procesu uzgodnieniowego. Omawiając postulaty KRS, odniósł się przede wszystkim do dwóch z nich.
Pierwszym jest premiowanie większymi środkami pomocowymi grup i organizacji producentów o większej liczbie członków, które okazują się znacznie trwalsze. Stanowisko resortu jest następujące:
Państwa propozycja gradacji wsparcia dla grup i organizacji producentów będzie oczywiście brana pod uwagę podczas tworzenia zasad przedmiotowego mechanizmu pomocy dla GPR i OP, jednakże należy wziąć pod uwagę, że w odniesieniu do np. tworzenia GPR istnieje blisko 30 branż, w jakich mogą one powstawać. Branże te są bardzo zróżnicowane, w tym pod względem rozmieszczenia geograficznego, produkcji, jak i liczby producentów. Z uwagi na powyższe, proste zróżnicowanie składek płatności w zależności od liczebności składu danego podmiotu wymaga dalszej weryfikacji w procesie programowania. Wydaje się, że warunki takie nie zapewniałyby równego dostępu do wsparcia, a jednocześnie mogłyby hamować rozwój mniejszych podmiotów względem większych. Mniejsze podmioty mogą mieć bowiem większy potencjał rozwojowy niż duże, w zależności od sytuacji na rynku, rodzaju oferowanego produktu, a także samego podejścia kadry zarządzającej do kierunków rozwoju przedsiębiorstwa. Warto też nadmienić, że pewnego rodzaju koszty, jakie ponoszone są przez GPR czy też OP na początkowym etapie prowadzenia przez nie działalności są kosztami stałymi i nie są zależne od liczebności tych podmiotów. Należy dodatkowo podkreślić, że wsparcie ryczałtowe dla GPR i OP w początkowym okresie ich funkcjonowania ma przede wszystkim charakter motywujący i ma ułatwić etap powstawania grupy, jej wejścia na rynek i z założenia jest ograniczone czasowo. Celem tego rodzaju wsparcia nie jest bezterminowe utrzymywanie wspieranych podmiotów, a jedynie ułatwienie im prowadzenia działalności w początkowym okresie, dzięki czemu powinny łatwiej wejść w etap usamodzielniania. (…) Warto przy okazji wspomnieć, że projektowany kształt mechanizmów wsparcia dla GPR i OP w perspektywie 2021-2027 przewiduje wsparcie finansowe uzależnione od liczby członków oraz wielkości produkcji każdego z nich. Dodatkowo, wsparcie planowane jest także w oparciu o produkcję producentów, którzy będą przystępować do funkcjonującego już podmiotu. Oczekuje się więc, że wskazane propozycje powinny promować wzrost liczby członków beneficjentów tego mechanizmu.
Drugim postulatem spółdzielczym było uproszczenie i złagodzenie przepisów, które obecnie są tak skomplikowane, że zniechęcają wiele organizacji do uczestnictwa w programach operacyjnych.
Odnosząc się natomiast do Państwa stanowiska dotyczącego uproszczenia przepisów (…) należy zwrócić uwagę, że każda inicjatywa wymaga odpowiednich działań dostosowawczych. Istniejące obecnie rozwiązania dają producentom rolnym możliwość i zachęty do zrzeszania się i tworzenia wspólnych inicjatyw gospodarczych. Organizowanie się rolników odbywa się na zasadach dobrowolności, a wprowadzone rozwiązania administracyjne powinny wpływać na stabilność działań tworzonych podmiotów, ale również zapewnić właściwe wykorzystanie pomocy publicznej (…). W tym kontekście należy odnieść się do zagadnień związanych z planem biznesowym realizowanym przez GPR i zgłaszanych przez Krajową Radę Spółdzielczą propozycji uproszczenia jego zawartości oraz ograniczenia liczby danych w nim podawanych. Należy zwrócić uwagę, że rozporządzenie w sprawie wymagań jakie powinien spełniać plan biznesowy GPR (Dz. U. z 2016 r. poz. 237 oraz 2019 r. poz. 295) ma na celu ujednolicenie zakresu informacji zawartych w planie biznesowym oraz sposobu jego tworzenia, a także zapewnienie właściwego funkcjonowania grup w zakresie realizacji przez nie celów określonych w art. 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o GPR ich związkach oraz o zmianie innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1026), tj. dostosowania produktów rolnych i procesu produkcyjnego do wymogów rynkowych, wspólnego wprowadzania towarów do obrotu, w tym przygotowania do sprzedaży, centralizacji sprzedaży i dostawy do odbiorców hurtowych, ustanowienia wspólnych zasad dotyczących informacji o produkcji ze szczególnym uwzględnieniem zbiorów i dostępności produktów rolnych, rozwijania umiejętności biznesowych, marketingowych oraz organizowania i ułatwiania procesów wprowadzania innowacji, a także ochrony środowiska naturalnego. Zakres informacji, jakie muszą być zawarte w planie biznesowym jest niezbędny do przeprowadzenia jego analizy pod kątem możliwości realizacji celów, ze względu na które organizują się GPR. Plan biznesowy jest dokumentem, na podstawie którego możliwe jest dokonanie oceny czy cele, ze względu na które mogą tworzyć się GPR, będą możliwe do osiągnięcia. Plan biznesowy powinien także stanowić dla całej grupy, czy też organizacji, dokument który świadczy o tym, że członkowie danego podmiotu, po analizie swoich zasobów i możliwości, podejmują świadomie wspólne decyzje i mają wspólne plany. Dokument taki ma więc funkcję ułatwiającą usystematyzowane planowane działania na rynku, tym samym przyczynia się do zapewnienia trwałości wspólnego przedsięwzięcia, jakim jest GPR lub OP. W związku z powyższym, nie można zgodzić się z opinią, że tego typu dokument jest utrudnieniem w funkcjonowaniu grupy lub organizacji.
Dane podawane w planie biznesowym GPR, dotyczące m.in. potencjału wytwórczego jej członków (np. liczba i gatunek zwierząt czy powierzchnia, na której prowadzona jest produkcja roślinna) oraz zaplecza produkcyjnego (zestaw budynków, budowli, maszyn i urządzeń lub środków transportu (…) mają pozwolić na oszacowanie potencjału gospodarczego całej GPR. Na podstawie posiadanych danych GPR jest w stanie zaplanować i uwzględnić w planie biznesowym te działania, które z punktu widzenia samej grupy są najbardziej optymalne, tj. zapewnią spójność z pozostałymi danymi ujętymiw planie biznesowym, przyczynią się do rozwoju gospodarczego grupy oraz zagwarantują osiągnięcie celów określonych w art. 2 ww. ustawy. Poza tym, wskazane w planie biznesowym ww. dane stanowią element weryfikacji (zarówno na etapie samego tworzenia podmiotu w celu późniejszego ubiegania się o uzyskanie statusu GPR, jak i na etapie postępowania administracyjnego prowadzonego przez właściwy oddział regionalny ARiMR w celu nadania wnioskującemu podmiotowi ww. statusu), czy wnioskodawca spełnia warunek określony w art. 3 ust. 1 pkt. 1 (a w przypadku spółdzielni - art. 3a pkt. 1) ustawy z dnia 15 września 2000 r. tj. czy podmiot jest utworzony przez producentów jednego produktu rolnego lub grupy produktów.
Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że wskazywanie potencjału wytwórczego oraz zaplecza produkcyjnego jest wymagane m.in. przy sporządzaniu planu biznesowego w ramach realizacji innych, popularnych wśród rolników instrumentów pomocowych Wspólnej Polityki Rolnej, np. przez wnioskodawców ubiegających się o przyznanie pomocy dla typu operacji „Modernizacja gospodarstw rolnych” PROW 2014-2020. Niemniej jednak, mając na uwadze zgłaszane propozycje, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozważy wprowadzenie możliwych zmian do rozporządzenia w sprawie wymagań, jakie powinien spełniać plan biznesowy GPR w omawianym zakresie.
Minister Rolnictwa wspomniał także o interwencjach sektorowych na rynku owoców i warzyw podkreślając, że dotychczas stosowane rozwiązania były szeroko konsultowane z organizacjami branżowymi na spotkaniach w siedzibie resortu.
Podobne podejście stosowane jest obecnie przy projektowaniu rozwiązań, które zostaną zawarte w Planie Strategicznym WPR na lata 2021-2027, starając się zapewnić odpowiedni katalog interwencji dostępnych do realizacji w ramach przyszłych programów operacyjnych, przy jednoczesnym zapewnieniu zgodności tych propozycji z projektowanymi obecnie przepisami UE dla nowej perspektywy finansowej na lata 2021-2027. Spotkania grupy roboczej, której uczestnikami są również przedstawiciele Krajowej Rady Spółdzielczej, służą właśnie temu celowi.
Z poważaniem
Jan Krzysztof Ardanowski
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
