Zachęcamy do zapoznania się z analizą prawną w przedmiocie dopuszczalności podejmowania uchwał przez Walne Zgromadzenie spółdzielni mieszkaniowej w trybie określonym przepisami art. 36 § 9-13 ustawy - Prawo spółdzielcze*.
* Uzupełnienie informacji prawnej w sprawie możliwości zwoływania posiedzeń organów spółdzielni w formule stacjonarnej w świetle aktualnie obowiązujących przepisów rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.
Zgodnie z § 26 ust. 11 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 marca 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2021 r., poz. 512) do odwołania zakazuje się organizowania innych niż określone w ust. 1 zgromadzeń (tj. zgromadzeń w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. - Prawo o zgromadzeniach - Dz.U. z 2019 r., poz. 631 t.j. z późn. zm.), w tym imprez, spotkań i zebrań niezależnie od ich rodzaju, z wyłączeniem m.in. spotkań lub zebrań służbowych i zawodowych.
W związku z powyższym istnieje możliwość zorganizowania zebrania służbowego i zawodowego, które nie jest ograniczone limitem osób. Wyżej wskazane rozporządzenie nie wprowadziło jednak definicji legalnej “spotkań lub zebrań służbowych i zawodowych”.
W tym miejscu podnieść należy, iż wyłączenie spod ogólnego zakazu zgromadzeń spotkań lub zebrań służbowych i zawodowych (a nie "spotkań i zebrań związanych z wykonywaniem czynności zawodowych czy służbowych", które to pojęcie, używane było w poprzednio obowiązujących rozporządzeniach i było szersze niż obecnie obowiązujące) pojawiło się już w dwóch poprzednich rozporządzeniach Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii - z dnia 26 lutego 2021 r. ( Dz.U. z 2021 r., poz. 447) oraz z dnia 1 grudnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r., poz. 2132), co do którego Departament Prawny Ministerstwa Zdrowia w stanowisku z dnia 9 grudnia 2020 r. wskazał, iż: "z tego przepisu można wywodzić, że wyłączone z ogólnego zakazu są spotkania i zebrania niezbędne w wykonywaniu działań i zadań służbowych czy zawodowych, wpisujące się w wykonywanie określonej działalności służbowej czy zawodowej (...)".
W pierwszej kolejności należy podkreślić, iż ustawodawca nie wyłączył możliwości stacjonarnego odbywania posiedzeń organów spółdzielni.
Zgodnie z brzmieniem art. 35 § 43 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz.U. z 2020 r., poz. 275 t.j. z późn. zm.): Uchwała organu może być podjęta, jeżeli wszyscy członkowie organu zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu organu albo głosowaniu na piśmie albo przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Uchwała może być również wynikiem głosów częściowo oddanych na posiedzeniu, częściowo na piśmie lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
Wskazany przepis dopuszcza stacjonarne posiedzenie organu spółdzielni bez względu na to, czy jest to okres epidemii albo stanu zagrożenia epidemicznego. Charakter epizodyczny, tj. znajdujący zastosowanie w czasie wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2020 r., poz. 1845 z późn.zm.), mają rozwiązania zawarte w normach art. 36 § 9-12 ustawy - Prawo spółdzielcze. Jednak także w przypadku tych przepisów możemy mówić jedynie o fakultatywnej, a nie obligatoryjnej drodze podejmowania uchwały - na piśmie bądź przy użyciu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
W zakresie sprawowania funkcji członka Rady Nadzorczej, w doktrynie podkreśla się zawodowy charakter działalności członków Zarządu, jak i Rady Nadzorczej. Pomimo braku formalnego stosunku podległości w rozumieniu stosunku pracy, należy mieć na względzie, iż członkowie Rady Nadzorczej odpowiadają przed Walnym Zgromadzeniem, mają określone uprawnienia i obowiązki oraz pełnią określone funkcje w Radzie. Jak wskazuje A. Stefaniak: "wykonywanie obowiązków przez członków zarządu, rady nadzorczej powinno odbywać się z zachowaniem staranności wynikającej z zawodowego charakteru ich działalności (art. 355 § 2 k.c.)" (tak: A. Stefaniak, Komentarz do ustawy - Prawo spółdzielcze, [w:] Prawo spółdzielcze. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Komentarz, wyd. XIV. Wolters Kluwer Polska, 2018).
Chcąc dokonać oceny możliwości organizowania przez banki spółdzielcze posiedzeń rady nadzorczej, zebrań grup członkowskich i zebrań przedstawicieli, zważyć należy, co następuje.
Fakultatywny charakter tzw. zdalnego trybu posiedzeń przewidują również przepisy art. 2b ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających (Dz.U. z 2021 r., poz. 102 z późn. zm.), jak również norma art. 15zzzr zd. pierwsze ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 1842 z późn.zm.), zgodnie z którą oświadczenie woli członka organu osoby prawnej innej niż Skarb Państwa albo jednostka samorządu terytorialnego, może zostać złożone w formie dokumentowej, a posiedzenia organów osób prawnych odbywać się z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej bez konieczności jednoczesnej obecności członków tych organów.
Ponadto, o ile na gruncie prawa spółdzielczego, kandydat na członka rady nadzorczej nie musi wykazywać, że posiada określone wykształcenie, kwalifikacje czy umiejętności, o tyle w odniesieniu do banków spółdzielczych, zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających pierwszeństwo przed stosowaniem przepisów ustawy - Prawo spółdzielcze, mają przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. z 2020 r., poz.1896 z późn. zm).
Ustawa - Prawo bankowe w art. 22aa ust.1 stanowi zaś, że członkowie zarządu i rady nadzorczej banku powinni mieć wiedzę, umiejętności i doświadczenie, odpowiednie do pełnionych przez nich funkcji i powierzonych im obowiązków, oraz dawać rękojmię należytego wykonywania tych obowiązków. Rękojmia, o której mowa w zdaniu poprzedzającym, odnosi się w szczególności do reputacji, uczciwości i rzetelności danej osoby oraz zdolności do prowadzenia spraw banku w sposób ostrożny i stabilny. Stosownie zaś do art. 22d ust. 1 tej ustawy, w przypadku, gdy członek rady nadzorczej banku nie spełnia wymogów określonych we wskazanym przepisie, Komisja Nadzoru Finansowego może wystąpić do właściwego organu banku z wnioskiem o jego odwołanie. Komisja Nadzoru Finansowego może zawiesić w czynnościach członka rady nadzorczej lub zarządu banku, do czasu podjęcia przez właściwy organ banku uchwały w sprawie wniosku o jego odwołanie. (art. 22d ust. 2 tej ustawy)
Należy wskazać, iż powyższe unormowania odwołujące się wyraźnie do zawodowego charakteru funkcji członka rady nadzorczej banku stanowią dodatkową argumentację na korzyść przyjęcia, iż posiedzenie rady nadzorczej banku spółdzielczego należy ocenić jako mieszczące się w katalogu "spotkań lub zebrań służbowych i zawodowych".
Odnosząc powyższe rozważania do możliwości stacjonarnego odbywania zebrań grup członkowskich i zebrań przedstawicieli oraz walnego zgromadzenia, brak jest tak szerokich podstaw do zaliczenia posiedzeń wskazanych organów do kategorii spotkań lub zebrań służbowych i zawodowych.
Powyżej opisana możliwość stacjonarnego odbywania spotkań lub zebrań służbowych i zawodowych nie zwalnia z każdorazowej konieczności dokonania oceny ryzyka epidemicznego i celowości skorzystania ze zdalnego trybu odbywania tego rodzaju posiedzeń, jak również może różnić się od oceny służb prawnie obowiązanych do egzekwowania przepisów epidemicznych.
