Krajowa Rada Spółdzielcza prezentuje dane dotyczące liczby grup producentów rolnych (GPR), z podaniem udziału formy spółdzielni w grupach. Potwierdzają one znacznie większą trwałość spółdzielczych grup producentów od spółek z o.o. oraz coraz większe zainteresowanie rolników spółdzielniami.
Analizując w/w dane można wywnioskować, że znacznie wzrosła świadomość rolników potrzeby organizowania się w spółdzielcze GPR, celem sprostania wymogom rynkowym, w szczególności wielkości i jakości sprzedawanych produktów. Dużo większe znaczenie, aniżeli w minionych latach, mają działania wpływające pozytywnie na dochodowość gospodarstw, w szczególności tworzenie wspólnych podmiotów gospodarczych jakimi są grupy i organizacje producentów. Wspólne działanie na rynku, dobre zarządzanie grupą/ organizacją producentów, jest tutaj kluczowe. Pozwala na obniżanie kosztów produkcji (wspólne zakupy środków produkcji po niższych cenach), a jednocześnie wspólnie prowadzony marketing pozwala często na uzyskiwanie znacznie lepszych warunków sprzedaży produktów (duże partie produktów o dobrej jakości). Forma spółdzielni ma również tu decydujące znaczenie, ponieważ każdy z członków spółdzielni, na równi z innymi współwłaścicielami spółdzielni, ma jeden głos w podejmowaniu decyzji. W spółce z o.o. siła głosu poszczególnych wspólników spółki zależy od wielkości wniesionego kapitału do spółki. W ramach programowania UE na lata 2014-2020 rolnicy będą mogli tworzyć grupy producentów rolnych (GPR) i organizacje producentów (OP) oraz związki grup i zrzeszenia organizacji producentów (dotychczas organizacje producentów były tworzone jedynie w sektorze owoców i warzyw). Wszystkich zainteresowanych zachęcamy do tworzenia tych podmiotów w formie spółdzielni – uznanej za najbardziej przyjazną rolnikom formę prawną działania na rynku, cechującą się demokratycznym charakterem.
Na tworzenie nowych grup i organizacji producentów udzielane będzie wsparcie z środków PROW 2014-2020. Potrzebne jest jednocześnie znaczne zwiększenie współpracy gospodarczej grup producentów/ organizacji producentów oraz przyspieszenie procesu tworzenia Związków GPR i Zrzeszeń OP, aby wzmocnić potencjał gospodarczy tych podmiotów. Grupy i organizacje producentów oraz ich związki i zrzeszenia mają możliwość uzyskania wsparcia inwestycyjnego w ramach PROW 2014-2020, a także mogą wnioskować o wsparcie w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych dla poszczególnych województw.
Prowadzone przez KRS w latach 2005-2015 intensywne szkolenia dla rolników niezrzeszonych, członków grup producentów rolnych i spółdzielni rolniczych oraz przedstawicieli rad nadzorczych i zarządów tych podmiotów, z zakresu tworzenia, zarządzania, prowadzenia rozliczeń i marketingu, ze szczególnym uwzględnieniem formy spółdzielni, promujących tworzenie GPR, z pewnością przyczyniły się do zwiększenia wiedzy uczestników szkoleń w powyższym zakresie oraz znacznego wzrostu liczby grup producentów rolnych. Udział w szkoleniach zrealizowanych przez KRS w tym okresie (począwszy od stycznia 2006 r.), w ramach projektów krajowych i wojewódzkich, wzięło blisko 20 tys. osób. Utworzonych zostało w tym okresie ok. 1500 grup producentów rolnych oraz grup i organizacji producentów owoców i warzyw w całym kraju, w tym ponad 500 w formie spółdzielni - w promowaniu tej formy organizowania się KRS ma kluczowy udział.
Z końcem czerwca 2015 roku KRS zakończyła realizację ogólnopolskiego projektu szkoleniowego Podniesienie wiedzy w zakresie działania spółdzielni rolniczych, ze szczególnym uwzględnieniem zarządzania spółdzielnią oraz prowadzenia działalności finansowej i marketingowej, finansowanego z środków PROW 2007-2013 w ramach działań realizowanych przez Fundację Programów Pomocy dla Rolnictwa FAPA. Projekt obejmował realizację 157 dwudniowych szkoleń, prowadzonych w formie wykładów z dyskusją, odpowiedzi na pytania, prezentacji oraz ćwiczeń warsztatowych. Udział w szkoleniach wzięły 3924 osoby, w tym 1370 osób w wieku poniżej 40 roku życia – wysoki wskaźnik młodych rolników.
Porównując dane dotyczące liczby GPR z ostatnich niespełna 2 lat (od 01.01.2014 do 07.08.2015) wynika, że forma spółdzielni jest zdecydowanie trwalsza od spółki z o.o. Jednocześnie wśród GPR zarejestrowanych po 31.12.2013 r. trend przewagi liczebnej spółek w tworzonych GPR odwrócił się, a udział GPR w formie spółdzielni wyniósł 62%, natomiast spółek z o.o. 38%. Trzeba dodać, że obecnie przygotowywane są przepisy krajowe dotyczące rejestrowania i wsparcia finansowego nowotworzonych grup i organizacji producentów w ramach PROW 2014-2020. Okres od 01.01.2014 jest okresem, w którym rolnicy chcący tworzyć grupy i organizacje producentów są w stanie wyczekiwania na nowe zasady tworzenia i działania tych podmiotów. Niemniej w/w trend z przewagą spółdzielczych grup wystąpił po raz pierwszy od początku funkcjonowania Ustawy z dnia 15 września 2000 roku o grupach producentów rolnych i ich związkach. Mając na uwadze, że w ramach wsparcia tworzenia grup i organizacji producentów z środków PROW 2014-2020 preferencyjnie będzie traktowana forma spółdzielni, o co KRS bardzo zabiegała, jest to dobry prognostyk na przyszłość.
Jednocześnie uwzględniając, że ok. 80% polskich rolników mających średnią lub większą skalę produkcji (posiadających 400 tys. z ok. 500 tys. tzw. gospodarstw towarowych w kraju) działa na rynku ciągle w pojedynkę, nie mogąc w coraz większym stopniu sprostać wymogom rynkowym, organizowanie się w spółdzielcze grupy i organizacje producentów wydaje się naturalną potrzebą. Sprzyjać to będzie poprawie dochodowości gospodarstw rolnych i większej stabilności działania na rynku. Aby tak się stało, niezbędne są w naszym kraju dalsze intensywne działania wspierające gospodarcze organizowanie się rolników oraz upowszechnienie wykorzystania doświadczeń krajów Zachodniej Europy, w których zdecydowana większość rolników jest członkami spółdzielni rolniczych o znaczącym potencjale gospodarczym, tworzących silne związki spółdzielcze, aby wspólnie sprostać wymogom rynku.
Trwałość GPR - Tabela
