Zarząd Towarzystwa Spółdzielców
z okazji Międzynarodowego Roku Spółdzielczości
ogłasza:
Konkurs na wspomnienia spółdzielców
z okresu transformacji
Transformacja ustrojowa przyniosła polskiej spółdzielczości bardzo głębokie przeobrażenia: destrukcję dawnej struktury organizacyjnej ukształtowanej w PRL, utratę podstawowego zaplecza gospodarczego zlikwidowanych związków i znacznej części majątku, służących spółdzielniom w realizacji zadań statutowych, ich rozwojowi oraz usprawnianiu działalności w obsłudze członków i ludności w środowiskach lokalnych. Powstały także spory wewnętrzne związane z podziałem i uwłaszczaniem się na mieniu spółdzielczym, różnych grup interesu oraz marginalizacja roli i znaczenia spółdzielczości w gospodarce narodowej, o czym świadczy wydatne zmniejszenie udziału w tworzeniu PKB. Nastąpił także zanik wielu pełnionych wcześniej funkcji społecznych, w tym oświatowo-kulturalnych. Te przełomowe lata szybkich przeobrażeń w kraju, skutkują koniecznością dostosowywania się różnych organizacji spółdzielczych do nowych warunków funkcjonowania w gospodarce rynkowej i ostrej walki konkurencyjnej, nierzadko z wielkimi zagranicznymi sieciami handlowymi i producentami nowych wyrobów, cieszących się względami decydentów politycznych i władz lokalnych.
Spółdzielcy, pozbawieni „specustawą” na początku transformacji, własnego zaplecza logistycznego, związków branżowych i innych organizacji ponadpodstawowych, pozostawieni sami sobie, musieli podjąć tę rywalizację, walkę o przetrwanie i dostosowanie się do nowych wymogów trudnego rynku. Musieli bronić dobrego imienia Spółdzielni i Spółdzielczości poddanych ostrej krytyce środków masowego przekazu. Bronili swoich miejsc pracy, podstaw egzystencji swoich rodzin. Ponosili duże straty, o czym świadczy poważne zmniejszenie się ilości spółdzielni, liczby ich członków i pracowników. Były to zarazem lata powolnej organizacji rewizyjnych związków spółdzielni – ogólnopolskich i regionalnych, lecz o bardzo wąskim zakresie działania. Unowocześniano istniejące placówki, inwestując najczęściej z własnych funduszy. Akcesję Polski do UE poprzedził długi i forsowny okres dostosowawczy do wyższych standardów jakościowych, niż obowiązywały w 15 „starych krajach” Unii. Ten trudny egzamin polska spółdzielczość zdała własnymi siłami! Minione lata obfitowały w dramatyczne wydarzenia w środowiskach spółdzielczych, w skali jednostkowej i zbiorowej. Warto utrwalić pamięć o nich!
Zamierzamy zebrać i opublikować relacje uczestników i świadków wydarzeń, które miały miejsce w Waszym miejscu pracy i otoczeniu. Interesuje nas zwłaszcza przebieg procesu transformacji, czy pamiętano o poszanowaniu: dotychczasowego dorobku, własności mienia spółdzielczego, wartości i zasad spółdzielczego działania oraz celach spółdzielni. Istotne byłyby także przemyślenia jak powinna funkcjonować spółdzielczość obecnie i jak działać w społecznościach lokalnych.
Zwracamy się do wszystkich Spółdzielców działających w różnych środowiskach: wielkomiejskich, małomiasteczkowych i na wsi; do społecznych działaczy samorządu spółdzielczego, do czynnych zawodowo i byłych pracowników, emerytów, rencistów i bezrobotnych z prośbą o wspomnienia. Prosimy napiszcie o tym, czego doświadczyliście Państwo w Waszej spółdzielni, związku spółdzielczym, czy spółdzielczym zakładzie produkcyjnym, jako członkowie lub/i pracownicy, o sprawach zasadniczych dla przetrwania i pozornie błahych. Wszystkie te zdarzenia układać się będą w mozaikę losów polskich spółdzielców. Najciekawsze prace nagrodzimy i w przyszłości ogłosimy drukiem.
Nie ograniczamy objętości tych prac. Prace podpisują ich autorzy. Dopuszcza się przesyłanie prac anonimowych opatrzonych jednak pseudonimem lub kodem i załączoną zaklejoną kopertą z tym kodem lub pseudonimem, zawierającą wewnątrz dane dotyczące Autora (imię i nazwisko i adres do korespondencji). Prace mogą być wykonane w rękopisie, maszynopisie lub na płytach.
Nadsyłane prace oceniane będą przez powołaną w tym celu Komisję Konkursową. Prace należy nadsyłać w terminie
do końca marca 2013 r. na adres:
Towarzystwo Spółdzielców
ul. Jasna 1, pokój 104, 00-013 Warszawa
lub e-mail:
Noc Muzeów 2019
Serdecznie zapraszamy na spotkanie z historią spółdzielczości. W tym roku proponujemy Państwu wejście z przewodnikiem snującym opowieść o każdej pełnej godzinie, pierwsze wejście już o 17:00, ostatnie o 23:00.
Dodatkową atrakcją będzie wystawa czasowa poświęcona stupięćdziesięcioleciu spółdzielczości spożywców na ziemiach Polskich.
Noc Muzeów 2017
Już po raz 14. m.st. Warszawa zorganizowało 20 maja br. Noc Muzeów. Od 7. lat bierze w niej udział Muzeum Historii Spółdzielczości w Polsce.
Wśród zaplanowanych atrakcji znalazły się m.in.:
- Wernisaż wystawy „Przydrożne drzewa” artysty Andrzeja Kozłowskiego i wycinankarki Lucyny Kozłowskiej ze Skarżyska Kamiennej, połączony z degustacją miodu pitnego sponsorowanego przez Spółdzielnię Pszczelarską „Apis” z Lublina.
- Debata „Zrozumieć spółdzielczość”, w której wzięli udział zwiedzający, a na pytania odpowiadali eksperci: prof. Zofia Chyra-Rolicz; dr Krzysztof Lachowski i red. nacz. „Społemowiec Warszawski” Dariusz Gierycz, który wygłosił również wykład pt. „Sensacyjna historia Społem”.
Dodatkową atrakcją Nocy Muzeów był darmowy kiermasz gadżetów dla zwiedzających. Można też było spróbować smacznych jabłek ze Spółdzielni Ogrodniczej w Grójcu i krówek z Banku Spółdzielczego w Ostrowi Mazowieckiej i Nadsańskiego Banku Spółdzielczego oraz ciasteczek z pracowni cukierniczej „Raj – Plus”.
Spółdzielnia „Gromada” oferowała zaś wakacje w atrkcyjnych cenach na Riwierze Weneckiej, Sardynii i w Chorwacji.
14 maja 2016 r.
Muzeum Historii Spółdzielczości w Polsce jak co roku włączyło się w ogólnopolską akcję "Noc Muzeów" przygotowując dla zwiedzających wiele atrakcji w "Domu pod Orłami".
16 maja 2015 r.
Muzeum Historii Spółdzielczości w Polsce jak co roku włączyło się w ogólnopolską akcję "Noc Muzeów" przygotowując dla zwiedzających wiele atrakcji w "Domu pod Orłami".
18 maja 2013 r.
Krajowa Rada Spółdzielcza w ramach tegorocznej "Nocy Muzeów" 18 maja br. po raz trzeci zaprosiła gości na "Noc Kooperatystów" w „Domu pod Orłami". Od godz. 19.00 uczestnicy imprezy mogli zwiedzić muzeum oraz wyremontowane podziemia gmachu przy ul. Jasnej 1, w których dziś mieści się archiwum spółdzielcze. Specjalnie z tej okazji przygotowano wystawy plakatów, medali i sztandarów spółdzielczych. Na II piętrze odbywały się pokazy filmów, a miłośnicy historii mogli wysłuchać interesujących prelekcji:
• „Dom pod Orłami”- świadkiem ważnych wydarzeń historycznych - prelekcja dr. Marcina Kwietnia, KRS
• Dzieje Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej - prelekcja Leszka Lachowieckiego
• Wielcy spółdzielcy: Owen, Schulze-Delitzsch, Raiffeisen - prelekcja dr. Adama Piechowskiego, KRS
Tegoroczna "Noc Kooperatystów" była również okazją do świętowania 45-lecia powstania Muzeum Historii Spółdzielczości w Polsce. Goście, którzy wypełnili ankietę muzealnej loterii, 10 czerwca br. wezmą udział w losowaniu wielu ciekawych książek i gadżetów o tematyce spółdzielczej. Mogli również zapoznać się z ofertą Banku Spółdzielczego w Brodnicy i Banku Spółdzielczego VISTULA w Czerwińsku, a także nabyć Złote Dukaty UNICEF na stoisku Warszawskiej Spółdzielni Spożywców SPOŁEM Śródmieście. W podziemiach warsztaty malowania toreb zorganizowały Spółdzielnia Socjalna MAM oraz Spółdzielnia Kooperatywa Pozarządowa. Na II piętrze występowały pieśniarki z Ukrainy zaproszone przez Spółdzielnię Socjalną Artystów UAD. Działała również kawiarenka Starego Mokotowa. Była także możliwość zrobienia sobie zabawnych portretów fotograficznych.
Podczas imprezy swoje prezentacje przygotowali:
Spółdzielnia Socjalna Stary Mokotów
Spółdzielnia Socjalna Mam
Spółdzielnia Socjalna UAD
Spółdzielcze Media WNET
WSS "Społem" Śródmieście
Spółdzielnia Socjalna Spóła Działa
PSS "Społem" Białystok
Kooperatywa Pozarządowa
Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego
Vistula Bank Spółdzielczy
Powstaje katalog spółdzielczych muzeów i izb pamięci
APEL DO SPÓŁDZIELNI
Krajowa Rada Spółdzielcza zwraca się do wszystkich spółdzielni i organizacji spółdzielczych gromadzących pamiątki związane z historią spółdzielczości, prowadzących własne muzea, izby pamięci oraz podejmujących inicjatywy mające na celu zachowanie pamięci o działalności spółdzielni w przeszłości.
Wiele tego typu wyjątkowych inicjatyw ma zasięg wyłącznie lokalny i nie są one powszechnie znane. W zbliżającym się Międzynarodowym Roku Spółdzielczości 2012 pragnęlibyśmy więc dokonać ewidencji tego typu przedsięwzięć, by je upowszechnić, a przez to wzbogacić naszą wiedzę o rozwoju ruchu spółdzielczego w Polsce, wskazać nowe źródła do badań nad tą materią. Mamy nadzieję, że powstały w ten sposób katalog spółdzielczych muzeów oraz izb pamięci skłoni również inne spółdzielnie do refleksji nad własną historią i stanie się źródłem nowych pomysłów. Planowane jest również stworzenie usystematyzowanej sieci spółdzielczych placówek historycznych, nad którą patronat sprawowałoby działające w budynku Krajowej Rady Spółdzielczej Muzeum Historii Spółdzielczości w Polsce.
Wydana w 2008 roku Księga Spółdzielczych 100-latek pozwoliła nam usystematyzować wiedzę o najstarszych polskich spółdzielniach. Dziś stoi przed nami kolejne zadanie – opieka nad materialnym dziedzictwem polskiego ruchu spółdzielczego. Jeżeli więc posiadacie Państwo własne muzea, kąciki lub izby pamięci - piszcie do nas.
Krajowa Rada Spółdzielcza
Centrum Informacji i Promocji KRS
00-013 Warszawa, ul. Jasna 1
z dopiskiem: HISTORIA
tel./fax.: 22 828 65 11
W sporządzeniu informacji pomoże Państwu ankieta: pobierz
Rola spółdzielni rolniczych i wiejskich w Polsce
Spółdzielnie rolnicze i wiejskie zorganizowane w ramach branż spółdzielczych, pomimo znacznego spadku ich liczby oraz potencjału ekonomicznego w wyniku przemian gospodarczych po 1989 r. – odgrywają ciągle istotną rolę w życiu gospodarczym i społecznym naszego kraju.
Spółdzielczość Mleczarska – mające ok. 80% udziału w skupie i przetwórstwie mleka oraz produkcji wyrobów mleczarskich w naszym kraju, stanowią kluczową branżę dla polskiej gospodarki oraz są istotnym graczem na rynku eksportu tych produktów w UE i in. krajów.
Rolnicze Spółdzielnie Produkcyjne –są ważnym ogniwem w krajowej produkcji rolniczej – poprzez wspólne działanie głównie rodzin rolniczych w nich zrzeszonych, osiągają znaczące rezultaty produkcyjne, w tym wysoką wydajność.
Spółdzielczość Gminna "Samopomoc Chłopska" – mimo odejścia większości spółdzielni od obsługi rolnictwa, pełnią ważną funkcję na wsi, prowadząc sklepy handlu detalicznego, składy opału, część spółdzielni nadal zaopatruje rolników, ponad 100 prowadzi wypiek chleba, ok. 30 masarnie.
Spółdzielnie Kółek Rolniczych – w znacznie mniejszym niż w minionych latach stopniu, ale w dalszym ciągu prowadzą usługi maszynowe dla rolnictwa, co jest istotne przy coraz większych kosztach sprzętu rolniczego, oraz rozwijają usługi dla samorządu i ludności.
Spółdzielczość Ogrodniczo-Pszczelarska – odgrywają znaczną rolę w środowiskach lokalnych, prowadząc głównie skup owoców i warzyw oraz sklepy handlu detalicznego.
Spółdzielcze Grupy Producentów Rolnych
i organizacje producentów w formie spółdzielni – jako nowa forma działania rolników na rynku, mimo problemów w tworzeniu większych podmiotów gospodarczych oraz z biurokracją – są formą umożliwiającą rolnikom tak potrzebne wspólne działanie na silnie zglobalizowanych rynkach rolnych.
Podkategorie
Współpraca
Krajowa Rada Spółdzielcza realizując szóstą zasadę Deklaracji Tożsamości Spółdzielczej pragnie zainicjować współpracę spółdzielni w ramach niniejszej zakładki. Chcemy stworzyć miejsce, w którym spółdzielnie będą mogły:
- zaprezentować zakres swoich usług, towarów i produktów w celu zaoferowania ich innym organizacjom spółdzielczym i potencjalnego zawarcia nowych znajomości handlowych, zdobycia nowych kontaktów;
- podzielić się doświadczeniami, osiągnięciami i dobrymi praktykami – sukcesy spółdzielni warto nagłaśniać, by inne podmioty spółdzielcze mogły czerpać z tych doświadczeń.
Zapraszamy spółdzielnie do przesyłania informacji na powyższe tematy do Krajowej Rady Spółdzielczej pocztą elektroniczną na adres:
