Zjazd Założycielski Związku Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych (Z.R.S.S.) miał miejsce w dniach 10-11 maja 1919 roku w Warszawie. Była to w pewnym sensie organizacja „konkurencyjna” dla pozycjonującego się jako neutralny światopoglądowo Warszawski Związek Stowarzyszeń Spółdzielczych (W.Z.S.S.).
Romuald Mielczarski, prezes Warszawskiego Związku Stowarzyszeń Spółdzielczych odebrał powstanie Z.R.S.S. jako swoisty cios w jedność młodego jeszcze w Okresie Międzywojennym, bo kształtującego się na nowo po odzyskaniu przez Polskę niepodległości ruchu spółdzielczego. Na Zjazd Założycielski deklarującemu się jako raczej lewicowy Z.R.S.S., zjawiło się aż 146 delegatów z 66 stowarzyszeń spółdzielczych w kraju. Jednak pośród nich samych ani wcześniej, ani potem nie było zgodności co do tego, czy należy współpracować z „drobnomieszczańskim” Związkiem Mielczarskiego i Stanisława Wojciechowskiego (tego drugiego, znanego z koncyliarnego nastawienia do innych ruchów, wysyłano z W.Z.S.S. na różne „negocjacje”), czy też lepiej budować struktury samodzielnie, a przy tym wyłącznie takie, które będą bronić pozycji robotników.
Echa tego rozdźwięku widać m.in. na łamach prezentowanej dziś po raz pierwszy w formie zdygitalizowanej pozycji pt. „Jak powstał i czym jest Związek Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych” (1919 r.) – do pobrania w pdf tutaj.
