Adolf Gross (1862-1936) – znana postać krakowska początków XX w., żydowskiego pochodzenia adwokat, działacz społeczny i polityczny, poseł do parlamentu austriackiego, radny miasta Krakowa związany z ugrupowaniami lewicy, współtwórca Stronnictwa Niezawisłych Żydów, ale również jeden z pionierów spółdzielczości mieszkaniowej na ziemiach polskich.
W 1907 r. założył Powszechne Towarzystwo Budowy Domów Mieszkalnych i Domów Robotniczych, którego celem było dostarczanie robotnikom tanich siedzib o charakterze spółdzielni lokatorskich. Postawiło ono w Krakowie sześć domów ze skromnymi mieszkaniami przy ul. Gazowej 13, Koletek 15-19 i Smoczej 8-10. Analogiczne działania podejmowano i w innych galicyjskich miastach, towarzystw takich powstało ponad 20, jednak tylko nielicznym udało się dojść do rozpoczęcia budowy. Kolejną zasługą Grossa było doprowadzenie, wraz z innymi posłami zainteresowanymi tą tematyką, do przyjęcia w 1910 r. w wiedeńskim parlamencie ustawy o opiece mieszkaniowej, która dała możliwości finansowania mieszkalnictwa spółdzielczego z funduszów publicznych i przyczyniła się do rozwoju spółdzielni w całej monarchii Habsburgów. Adolf Gross został upamiętniony tablicą umieszczoną na ścianie jednego z istniejących do dziś budynków jego Towarzystwa. Warto wspomnieć, że był on ojcem znanego prawnika Zygmunta Grossa i wybitnego socjologa Feliksa Grossa oraz dziadkiem Jana Tomasza Grossa, autora głośnych ostatnio, kontrowersyjnych książek na temat stosunków polsko-żydowskich.
dr Adam Piechowski
