Spółdzielnie mogą być narzędziem zmniejszenia niesprawiedliwości społeczno-gospodarczych doświadczanych przez kobiety! Równouprawnienie płci i aktywizacja kobiet są wyzwaniami, przed jakimi stoją zarówno spółdzielnie, jak i kraje, w których spółdzielnie te funkcjonują. Wielorakie bariery nakładają kobietom różne ograniczenia, utrudniając im dostęp do możliwości działania, a często są one wpisane w system prawny, który instytucjonalizuje marginalizację kobiet. Eliminacja tych barier, które podważają równość płci, jest kluczowym celem działań spółdzielni i głównym priorytetem dla Międzynarodowego Związku Spółdzielczego i jego organizacji członkowskich, które dążą do wyczulenia na sprawy równouprawnienia przy wprowadzeniu w życie Agendy Zrównoważonego Rozwoju 2030.

Międzynarodowy Dzień Kobiet stanowi nie do przecenienia okazję do zmobilizowania ogólnoświatowej akcji na rzecz osiągnięcia równouprawnienia kobiet i dziewcząt. W 2020 roku hasło „Jestem z pokolenia równości – realizacja praw kobiet” przypomina 25-lecie Deklaracji Pekińskiej i jej Platformy Działania, która uznaje różnorakie korzyści jakie przynoszą spółdzielnie. Teraz nadszedł czas dla ONZ i sektora pracującego na rzecz międzynarodowego rozwoju spółdzielczego by zwiększyć i nadać priorytet pomocy kluczowym graczom rozwoju, którzy umacniają aktywizację ekonomiczną, społeczną i polityczną kobiet.

Spółdzielcze rozwiązania wychodzą ponad zwykły biznes w gospodarce rynkowej i mogą pomóc w osiągnięciu celów walki z wykluczeniem w ramach realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju do 2030 roku.

Jako gracze ekonomiczni, biorąc pod uwagę normy powiązane z płcią, kobiety nadal zarabiają mniej, znacznie częściej podejmują zadania nieopłacane i są bardziej narażone na wyłączenie ich z zasad godnej pracy. Dlatego musimy przypominać ludziom, że kiedy kobiety zakładają spółdzielnie bądź dołączają się do nich, podejmują innowacyjne działania na rynku pracy, zyskują wyższe przychody i zwiększają swoją efektywność biznesową i konkurencyjność. Uczestnictwo w spółdzielniach zwiększa również ich decyzyjność w gospodarstwach domowych i stymuluje ich uczestnictwo i aktywność w sprawach ich społeczności lokalnych – ponieważ spółdzielnie, jako przedsiębiorstwa ukierunkowane na ludzi, sprzyjają zatrudnieniu osób wykluczonych z rynku pracy, zwłaszcza kobiet, które są narażone na nierówności na wielu poziomach.

Oto kilka przykładów wskazujących co udało się osiągnąć.

- W Hiszpanii na przykład kobiety zajmują 54% stanowisk zarządzających i kierowniczych w spółdzielniach pracy.

- We Włoszech odsetek zatrudnionych w spółdzielniach kobiet, w stosunku do ogółu zatrudnienia, stanowi 59%, co oznacza 1 milion 350 tys. kobiet, z szansą utrzymania pracy nawet w czasie kryzysu; 50% członków i 24,8% członków zarządów stanowią tu kobiety.

- W Argentynie, w poszukiwaniu strategii promowania uczestnictwa kobiet w procesach podejmowania decyzji w sektorze spółdzielczym, zidentyfikowano przemoc płciową jako niewidzialną barierę dla zwiększenia partycypacji kobiet. W 2019 roku Argentyńska Konfederacja Spółdzielni (Cooperar) podjęła decyzję by wprowadzić w życie Protokół Zapobiegania Przemocy Płciowej, który każda jednostka może przyjąć za wzór i dostosować go do swojej specyfiki.

- W Nepalu 40% członków zarządów spółdzielni i 51% członków stanowią kobiety (przy 6,5-milionowej rzeszy wszystkich członków w kraju).

- Na Filipinach spółdzielnie, przy wsparciu rządu, uczestniczą w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju na wielu obszarach, zwłaszcza w zakresie równouprawnienia płci i aktywizacji kobiet. Filipiński Plan na rzecz Rozwoju Uwzględniającego Równouprawnienie Płci (1995-2025) nakazał uwzględnianie w rozwoju sektora publicznego i prywatnego spraw równouprawnienia zgodnie z przepisami o prawach człowieka zagwarantowanych przez Konstytucję. Urząd ds. Rozwoju Spółdzielczości nakazuje wszystkim zarejestrowanym spółdzielniom uwzględniać w swoim rozwoju sprawy równouprawnienia.

- W Nigerii kobiety stanowią 60% członków spółdzielni, a 45% liderów spółdzielczych to są również kobiety. Rząd i ruch spółdzielczy wypromowały Ramy Strategiczne i krajową politykę w tym zakresie oraz zobowiązały NICOWA (Nigeryjski Sojusz Spółdzielczy Kobiet) do wspierania wzmacniania uczestnictwa kobiet w zarządzaniu wszystkimi organizacjami spółdzielczymi i do rozwoju spółdzielni kobiecych.

-  W Etiopii kobiety stanowią 42% członków spółdzielni i zajmują różne stanowiska kierownicze w swoich spółdzielniach dzięki istniejącym przepisom, które stanowią, że w każdym komitecie zarządzającym spółdzielnią powinna być przynajmniej jedna kobieta.

W czasach konfliktów i odbudowy po konfliktach widzimy, że spółdzielnie zawsze są tymi przedsiębiorstwami, które powstają jako pierwsze.

Kobiety są pierwszymi, które przystępują do nich, podejmując działalność opartą o wzajemne zaufanie i nadzieję, realizując potrzeby osobiste i całych społeczności, takie jak wolność od przemocy i konfliktów zbrojnych. Spółdzielnie oddane są walce z jakimikolwiek formami nękania i przemocy wobec kobiet, a ich pozytywna rola w budowaniu pokoju i odporności uznana została przez kluczowe instytucje na różnych szczeblach, w tym przez Zalecenie MOP z 2017 r. dotyczące zatrudnienia i godnej pracy na rzecz pokoju i budowania odporności. Co więcej, ponieważ równouprawnienie płci jest w coraz większym stopniu postrzegane jako filar zrównoważonego rozwoju gospodarczego i powszechnego dobrobytu w społeczeństwie, konieczne jest wzmacnianie modeli ekonomicznych ukierunkowanych na ludzi i promujących podstawowe prawa kobiet i dziewcząt na wszystkich poziomach, co będzie urzeczywistnieniem Celu Zrównoważonego Rozwoju nr 5.

Spółdzielnie mogą być narzędziem zmniejszenia niesprawiedliwości społeczno-ekonomicznych doświadczanych przez kobiety!

Komitet Wykonawczy Komitetu Równouprawnienia Płci Międzynarodowego Związku Spółdzielczego

María Eugenia Pérez Zea, Przewodnicząca Komitetu Równouprawnienia Płci MZS

Xiomara Núñez de Céspedes, Wiceprzewodnicząca Komitetu Równouprawnienia Płci MZS i Przewodnicząca Regionalnego Komitetu Równouprawnienia Płci MZS dla Ameryk

Marjaana Saarikoski, Wiceprzewodnicząca Komitetu Równouprawnienia Płci MZS

Nandini Azad, Przewodnicząca Komitetu Kobiet MZS Regionu Azji i Oceanu Spokojnego

Esther N. Gicheru, Przewodnicząca Komitetu Badań i Równouprawnienia Płci MZS Regionu Afryki

Stefania Marcone, Wiceprzewodnicząca Cooperatives Europe i Przewodnicząca jej Grupy Roboczej ds.  Równouprawnienia Płci  

Arti Bisaria, Komitet Aktywizacji Kobiet Krajowego Związku Spółdzielczego Indii (NCUI)

Vanya Boyuklieva, Wiceprezydent Cooperatives Europe

Malena Riudavets, Przewodnicząca ds. Równouprawnienia Płci i i Wiceprezydent Hiszpańskiej Konfederacji Spółdzielni Pracy (COCETA)