Posłanie Międzynarodowego Związku Spółdzielczego
95. Międzynarodowy Dzień Spółdzielczości
23. Międzynarodowy Dzień Spółdzielczości ONZ
1 lipca 2017 roku

Dzięki spółdzielniom nikt nie jest wykluczony

W czasach, gdy na całym świecie narastają nierówności dochodów, dobrze jest pamiętać, że istnieją rozwiązania wobec tych nierówności. Wśród tych rozwiązań jednym z najważniejszych jest model spółdzielczy. Jego uznana na szczeblu międzynarodowym definicja, jego zasady i wartości wyróżniają go spośród wszystkich innych form przedsiębiorstw. Te zasady stanowią, że członkostwo w spółdzielni jest otwarte bez jakiejkolwiek dyskryminacji w stosunku do ludzi, którzy akceptują warunki członkostwa.

To otwarte członkostwo umożliwia dostęp do tworzenia bogactwa i eliminacji ubóstwa. Wynika to ze spółdzielczej zasady ekonomicznego uczestnictwa członków: „Członkowie uczestniczą w sposób sprawiedliwy w tworzeniu kapitału swojej spółdzielni i demokratycznie go kontrolują”. Ponieważ spółdzielnie zorientowane są na ludzi, a nie na kapitał, nie nastawiają się na koncentrację kapitału, ani jej nie przyśpieszają, ale upowszechniają bogactwo w bardziej sprawiedliwy sposób.

Otwarty dostęp do spółdzielni rozciąga się na wszystkie sektory gospodarki – umożliwienie oszczędzania i otrzymania kredytu, rolnictwo i rybołówstwo, zakup towarów i usług, ochronę zdrowia, mieszkalnictwo, ubezpieczenia, zapewnienie usług rzemieślniczych i przemysłowych – wszędzie tam, gdzie rynek oparty o kapitał nie jest w stanie realizować potrzeb ludzi, którzy sami decydują się zorganizować.

Poza niedyskryminacyjną istotą samych spółdzielni, spółdzielnie również wspierają zewnętrzną równość poprzez siódmą zasadę „Troski o społeczność lokalną”. Ponieważ są oparte o swe społeczności, angażują się na rzecz zrównoważonego rozwoju tych społeczności – pod względem środowiska naturalnego, społecznym i ekonomicznym. To zaangażowanie uwidacznia się na całym świecie poprzez wsparcie spółdzielni dla różnych działań na rzecz społeczności, poprzez wyszukiwanie lokalnych źródeł zaopatrzenia, by korzystała na tym lokalna gospodarka i poprzez procesy podejmowania decyzji uwzględniające ich wpływ na społeczności.

Poza swoim zogniskowaniem na lokalnych społecznościach, spółdzielnie również dążą do wskazywania wszystkim ludziom na świecie korzyści płynących z ich modelu ekonomicznego i społecznego. Globalizacja powinna być realizowana poprzez system wartości takich jak wartości spółdzielcze; w przeciwnym razie rodzi ona więcej nierówności i okrucieństw, które, jak to widzieliśmy ostatnio, sprawiają, że jest ona czynnikiem braku równowagi.

Spółdzielnie osiągają swoje rezultaty nie jako organizacje charytatywne, ale jako przedsiębiorcze organizacje samo-pomocy. Umożliwiło im to powiększenie skali ich działania, poprzez oparte o społeczności struktury federacyjne i poprzez oferowanie coraz bardziej różnorodnych usług w odpowiedzi na potrzeby członków. Światowy Monitor Spółdzielczy donosi, że samych 300 największych spółdzielni osiąga roczne obroty przeszło 2,5 biliona dolarów. Przeszło 250 milionów ludzi zdobywa swoje środki do życia poprzez spółdzielnie. To właśnie jest tworzenie bogactwa i upowszechnianie go na najszerszym szczeblu. Na pytanie o skalowalność spółdzielni dawno już została dobitnie udzielona potwierdzająca odpowiedź.

Ten wpływ jest jedną z przyczyn, dla których UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury) włączyła ostatnio spółdzielnie do swojej listy niematerialnego dziedzictwa kulturalnego ludzkości. UNESCO ustanowiło tę listę w 2003 roku w przekonaniu, że doświadczenia ludzkości nie są definiowane jedynie przez materialne miejsca i zabytki, ale również przez praktyki i tradycje. Państwa członkowskie są uprawnione do dokonywania takich nominacji i Niemcy uczyniły to w uznaniu spółdzielni, zauważając, że spółdzielnie „dążą do bardziej sprawiedliwego rozwoju procesów globalizacji”.

Ważne jest odnotować, że nie tylko nierówności dochodów są plagą tego świata. Zwłaszcza kobiety i grupy mniejszościowe często są pozbawiane dostępu do ważnych działań kluczowych dla poprawienia ich sytuacji życiowej. Niedyskryminacja zdefiniowana w zasadach spółdzielczych jest wielowymiarowa: odnosząca się do płci, społeczna, rasowa, polityczna oraz religijna i zapewnia, że nikt nie jest wykluczony.

Z okazji tego Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości, Międzynarodowy Związek Spółdzielczy nawołuje spółdzielnie na całym świecie, by zastanowiły się nad nieszczęściami spowodowanymi przez wzrastające nierówności, by dążyły do zapewnienia równości w swoich społecznościach lokalnych i by uczciły wkład spółdzielczości do uczynienia świata lepszym miejscem. Platforma „Coops for 2030” (www.coopsfor2030.coop) oferuje spółdzielniom możliwość zobowiązania się do podjęcia inicjatyw na rzecz realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju, a Międzynarodowy Związek Spółdzielczy zachęca wszystkie spółdzielnie by to uczyniły.