W 2013 r. wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Antonio Tajani, ówczesny szef Dyrekcji Generalnej ds. Przemysłu i Przedsiębiorczości, której w Komisji podlegają sprawy spółdzielczości, powołał Grupę Roboczą mającą pracować pod hasłem „Wspieranie potencjału spółdzielni do tworzenia inteligentnego rozwoju”. Do pracy w grupie zaproszeni zostali liderzy najważniejszych organizacji spółdzielczych wybranych krajów Unii Europejskiej, wśród nich prezes Zarządu KRS Alfred Domagalski, a jej celem było przeanalizowanie sposobów promowania i wspierania rozwoju spółdzielczości na szczeblu europejskim. W wyniku wielu spotkań członków grupy i ekspertów, kontaktów prowadzonych poprzez internet i dyskusji, przy ścisłej współpracy z główną europejską organizacją spółdzielczą Cooperatives Europe, powstał dokument znany jako „Mapa Drogowa dla spółdzielni”, będący swoistym „testamentem” dla nowej Komisji Europejskiej, wskazującym jej przyszłe działania – do roku 2020 – które powinna podjąć wspólnie z organizacjami spółdzielczymi, w celu realizacji szczególnych potrzeb spółdzielni w Europie. Poniżej prezentujemy najważniejsze elementy tego ważnego dokumentu.

Na wstępie „Mapa” przypomina potencjał europejskiej spółdzielczości, jej istotę oraz przebieg prac Grupy Roboczej, a w dalszej części wyszczególnia rekomendacje w trzech obszarach, które zidentyfikowane zostały jako priorytetowe dla przyszłości spółdzielczości. Są to: edukacja w zakresie przedsiębiorczości spółdzielczej, finansowanie spółdzielni i wspieranie rozwoju spółdzielczego biznesu. Odnośnie każdego z tych obszarów, poza ich podstawowymi charakterystykami, w dokumencie zawarte są szczegółowe rekomendacje dla Komisji Europejskiej.

W zakresie edukacji „Mapa” przypomina, że inwestycje w edukację i szkolenia są kluczowe dla wspierania efektywności, innowacyjności i ukierunkowania na jakość europejskiej gospodarki, jednak programy nauczania dotyczą w obecnej rzeczywistości praktycznie jedynej dominującej formy biznesu – spółek kapitałowych, model spółdzielczy jest w nich generalnie pomijany. W związku z tym rekomenduje się Komisji Europejskiej m. in.:

• sfinansowanie badań porównawczych krajowych programów nauczania wszystkich szczebli w celu zidentyfikowania w nich godnych upowszechnienia elementów dotyczących kształcenia i szkolenia spółdzielczego,
• rozważenie rekomendowania Ministerstwom Edukacji Państw Członkowskich wprowadzenie tematyki spółdzielczej do programów oświatowych wszystkich szczebli,
• włączenie spółdzielni do programu wymiany międzynarodowej młodzieży „Erasmus dla młodych przedsiębiorców”.

W zakresie finansowania spółdzielni dokument przypomina o szczególnych trudnościach – związanych z samą ich istotą – w dostępie do kapitału niezbędnego dla ich rozwoju. Potencjał banków spółdzielczych, mogących być kluczowym instrumentem finansowania całej spółdzielczości nie jest przy tym wystarczająco wykorzystany. „Mapa” rekomenduje zatem Komisji:

• aktywne informowanie zainteresowanych stron o istniejących i przyszłych programach i narzędziach finansowych, które mogłyby być wykorzystywane przez spółdzielnie,
• zapewnienie spółdzielniom dostępu do programów i mechanizmów finansowania na wszystkich szczeblach UE, w tym uczulenie instytucji pośredniczących na specyfikę spółdzielni,
• doprowadzenie, wspólnie z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i Europejskim Funduszem Inwestycyjnym do zwiększenia roli lokalnych banków spółdzielczych jako pośrednika w programach UE, a także rozważenie możliwości wspólnego utworzenia z organizacjami spółdzielczymi specyficznych instrumentów finansowych promowania spółdzielczości.

W zakresie wspierania rozwoju biznesu „Mapa” przypomina jakie usługi wspierające są spółdzielniom najbardziej potrzebne oraz jakie są dotychczasowe możliwości korzystania z takich usług i programów wspierających na szczeblu UE. W tym kontekście rekomenduje się Komisji:

• dokonanie analizy istniejących w poszczególnych krajach doświadczeń systemów wspierania rozwoju spółdzielni oraz rozważenie wsparcia dla istniejących sieci współpracy między spółdzielniami,
• dokonanie analizy doświadczeń promowania przekształceń zagrożonych likwidacją przedsiębiorstw prywatnych  w spółdzielnie pracownicze,
• włączenie spółdzielni do Europejskiej Sieci Przedsiębiorstw.

„Mapa Drogowa” proponuje na koniec nadanie dotychczasowej Grupie Roboczej charakteru permanentnego organu, który będzie regularnie monitorował wprowadzanie w życie rekomendacji. Ważna jest również propozycja dalszego identyfikowania priorytetów i możliwych na ich obszarze działań Komisji, zwłaszcza w zakresie ram legislacyjnych dla spółdzielni (o co szczególnie zabiegali  przedstawiciele Polski), statystyki spółdzielczej, pomocy publicznej itp. oraz zintegrowania prac Grupy z pracami innych grup i komitetów przy Komisji Europejskiej, takich jak Zgromadzenie Małych i Średnich Przedsiębiorstw.

Niestety nowa Komisja Europejska, wyłoniona po Eurowyborach w 2014 r., z polską komisarz Elżbietą Bieńkowską, której przypadły sprawy spółdzielczości, nie wykazała zainteresowania, by wznowić prace Grupy Roboczej, a „Mapa Drogowa”, jak się wydaje, odłożona została ad acta. O reaktywowanie tych prac i nadanie mocy zapisom „Mapy” zabiega Cooperatives Europe. Być może uda się doprowadzić do tego jej nowej Radzie wybranej w 2017 r., gdyż wielu jej członków – w tym przedstawiciel Polski, prezes Zarządu KRS Mieczysław Grodzki – umieściło te sprawy jako priorytetowe w swoich wystąpieniach wyborczych.