Aktualności
- Szczegóły
W dniu 16 września 2021 r. miało miejsce spotkanie on-line liderów Krajowej Rady Spółdzielczej dr. inż. Mieczysława Grodzkiego i Organizacji Spółdzielni Brazylijskich (OCB) dr. Onofre Cezário Souza Filho. W spotkaniu, które odbyło się z inicjatywy strony brazylijskiej, wzięli też udział João Marcos Silva Martins i dr Adam Piechowski.
Przyjazne relacje OCB i KRS nie są niczym nowym. Kilka lat temu duża delegacja brazylijska, przy okazji studyjnej podróży po Europie, odwiedziła Warszawę i spotkała się z kierownictwem polskiej spółdzielczości. Przedstawiciele obu organizacji od dawna współpracują też blisko na forum Międzynarodowego Związku Spółdzielczego, a zwłaszcza Międzynarodowej Organizacji Spółdzielczości Rolniczej ICAO – prezesi M. Grodzki i Onofre Filho są członkami Komitetu Wykonawczego ICAO i niejednokrotnie wspierali swoje stanowiska i podejmowali wspólne inicjatywy. Delegacja KRS była też w Brazylii przy okazji jednego z posiedzeń ICAO. Założona w 1969 roku OCB jest naczelną organizacją całej brazylijskiej spółdzielczości, zrzesza ok. 7 tys. spółdzielni, liczy prawie 15 mln członków i zatrudnia niemal pół miliona pracowników. W Brazylii, nazywanej nieraz „spichlerzem świata”, szczególną rolę odgrywają spółdzielnie rolnicze, odpowiedzialne za połowę produkcji i eksportu żywności. I wśród tych właśnie spółdzielni wiele ma polskie korzenie sięgające początków XX wieku – zakładane były przez polskich imigrantów, zwłaszcza w południowych stanach Parana, Santa Catarina i Rio Grande do Sul; niektóre z nich istnieją do dzisiaj, a wielu brazylijskich działaczy spółdzielczych nosi polskie nazwiska i nawet mówi w naszym języku.
- Szczegóły
Krajowa Rada Spółdzielcza zaprasza na szkolenie on-line: Obowiązki spółdzielni w zakresie podatku VAT
Termin: 5 października 2021 r., godz. 09:15 - 14:30
Typ szkolenia: on-line (na platformie szkoleniowej ClickMeeting)
Cena: 369 zł brutto/os. (300 zł netto + VAT)
PROGRAM SZKOLENIA (PRZEJDŹ .pdf)
FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY (POBIERZ .doc)
Szkolenie poprowadzi Ewa Hrebin – ekonomistka, biegły rewident, doradca podatkowy, lustrator, autor artykułów w miesięczniku „Rachunkowość”, wieloletni wykładowca tematyki związanej z systemem podatkowym.
- Szczegóły
Komitet Równouprawnienia Płci jest jednym z tzw. komitetów tematycznych MZS. Działa na rzecz zmian, które mają sprawić, że zaprowadzona będzie pełna równość płci we wszystkich spółdzielniach i służy jako forum do dyskusji oraz wymiany doświadczeń i pomysłów na tematy związane z równouprawnieniem płci. Wizją Komitetu jest ruch spółdzielczy kierowany przez kobiety i mężczyzn, oparty na sprawiedliwości, solidarności, demokracji i rozwoju. W tej wizji wartości, umiejętności i wkład kobiet i mężczyzn są cenione na równi, a organizacja pracy i struktury decyzyjne są wypadkową potrzeb i poglądów wszystkich ludzi niezależnie od ich płci. W związku z ostatnimi wydarzeniami w Afganistanie Komitet wydał następujące oświadczenie:
Komitet Równouprawnienia Płci Międzynarodowego Związku Spółdzielczego potępia akty przemocy wobec ludności cywilnej w Afganistanie, a zwłaszcza okrucieństwa wobec kobiet i pilnie wzywa społeczność światową do podjęcia działań w celu ochrony i zapewnienia, że nie dojdzie do dalszego łamania praw człowieka wobec kobiet. Przyjmując Agendę 2030, społeczność międzynarodowa zgodziła się do podjęcia wspólnych wysiłków, by nikogo nie pozostawić w tyle, a teraz wszyscy powinniśmy podjąć działania w tym kierunku.
- Szczegóły
Krajowa Rada Spółdzielcza pod koniec lipca br. zwróciła się do ponad 4 tys. spółdzielni różnych branż z propozycją wzięcia udziału w ankiecie dotyczącej społecznych i ekonomicznych skutków funkcjonowania wprowadzonej w życie (i corocznie weryfikowanej) wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej. Odpowiedzi, które napłynęły do Spółdzielczego Instytutu Badawczego, zostały poddane analizie, której wyniki prezentujemy poniżej.
Podstawowym założeniem tego sondażowego badania było dokonanie oceny skali zatrudnienia w podmiotach spółdzielczych pracowników zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę z minimalnym (corocznie weryfikowanym) poziomem miesięcznego wynagrodzenia, oraz na podstawie innych umów cywilnoprawnych, w których obowiązuje zasada weryfikacji w zakresie minimalnej stawki godzinowej. Jak wskazano w piśmie przewodnim, rozwiązanie to jest efektem kompromisu osiągniętego w ramach dialogu na forum Rady Dialogu Społecznego (przed 2015 r. tzw. Komisja Trójstronna do spraw Społeczno-Gospodarczych), w skład której wchodzą przedstawiciele rządu, reprezentacje organizacji związkowych i pracodawców. Rozwiązanie tej spornej kwestii dla osiągnięcia i zachowania spokoju społecznego musi jednak, dla dobra publicznego, godzić interesy wszystkich stron. Ankieta miała m.in. wykazać, jak ten ustawowy mechanizm, regulujący tak szczególnie wrażliwy społecznie obszar, wpływa na rynek pracy i na sytuację ekonomiczną pracodawców.
- Szczegóły
Jak poinformowało MRiRW, Komisja Europejska decyzją z 31 sierpnia 2021 r. zaakceptowała strategiczną zmianę Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, która m.in. wprowadza wsparcie na okres przejściowy dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2021-2022.
- 3 595,5 mln euro środków publicznych w związku z wprowadzeniem okresu
przejściowego (z czego 2 287 823 174 EUR stanowią środki EFRROW, a 1 307 687 080 EUR środki współfinansowania krajowego) - 944,7 mln euro środków z Europejskiego Instrumentu Odbudowy (wsparcie nie wymaga współfinansowania krajowego, ponieważ środki te dotyczą wsparcia na rzecz cyfrowej i środowiskowej transformacji rolnictwa i obszarów wiejskich).
Ponadto o kolejne 2 lata wydłużono realizację PROW 2014-2020, co oznacza, że w 2021 r. i 2022 r. zostaną przeprowadzone kolejne nabory wniosków o wsparcie.
- Szczegóły
Krajowa Rada Spółdzielcza realizując szóstą zasadę Deklaracji Tożsamości Spółdzielczej pragnie zainicjować współpracę spółdzielni w ramach nowej zakładki na swojej stronie internetowej. Chcemy stworzyć miejsce, w którym spółdzielnie będą mogły:
-
zaprezentować zakres swoich usług, towarów i produktów w celu zaoferowania ich innym organizacjom spółdzielczym i potencjalnego zawarcia nowych znajomości handlowych, zdobycia nowych kontaktów;
-
podzielić się doświadczeniami, osiągnięciami i dobrymi praktykami – sukcesy spółdzielni warto nagłaśniać, by inne podmioty spółdzielcze mogły czerpać z tych doświadczeń.
Zapraszamy spółdzielnie do przesyłania informacji na powyższe tematy do Krajowej Rady Spółdzielczej pocztą elektroniczną na adres:
Liczymy na Państwa aktywność!
- Szczegóły
W dniu 29 sierpnia 2021 roku, niespełna dwa miesiące po swoich 90 urodzinach, zmarł Marian Ilnicki, długoletni prezes Zarządu Spółdzielczej Agrofirmy Witkowo, twórca jej gospodarczego sukcesu. Był najdłużej aktywnym zawodowo prezesem zarządu spółdzielni w Polsce - odszedł na emeryturę w 2020 roku po ponad 62 latach pracy dla Spółdzielni w Witkowie, z którą związał całe swoje życie zawodowe i prywatne.
- Szczegóły
TEMAT: Funkcjonowanie Spółdzielni oraz jej organów w dobie COVID-19
- posiedzenia w formule stacjonarnej oraz podejmowanie uchwał na piśmie lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość przez Rady Nadzorcze, Zarządy i Walne Zgromadzenia Spółdzielni (wyłączenia w sprawie limitów osób a stanowisko Urzędu Ochrony Danych Osobowych w sprawie składania oświadczeń o zaszczepieniu)
Termin: 14 września 2021 r., godz. 0900 – 1215
Typ szkolenia: on-line (na platformie szkoleniowej ClickMeeting)
Cena: 369 zł brutto/os. (300 zł netto + VAT)
PROGRAM SZKOLENIA (PRZEJDŹ .pdf)
FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY (POBIERZ .doc)
Szkolenie poprowadzi radca prawny dr Piotr Pałka. (Informacja o prowadzącym poniżej.)
- Szczegóły
12 sierpnia przypada proklamowany przez ONZ, a obchodzony od 1999 r., Międzynarodowy Dzień Młodzieży. Jego celem jest zwrócenie uwagi na wyzwania stojące przed młodymi ludźmi na całym świecie, a w obchody włącza się coraz więcej światowych organizacji. Należy do nich Międzynarodowy Związek Spółdzielczy, który pragnie uwidocznić korzyści płynące dla młodzieży ze spółdzielczości odpowiadającej przecież na wiele z wyzwań, przed którymi stoją młodzi ludzie.
Model spółdzielczy – przypomina MZS z okazji tegorocznego MDM – opierający się o zasady wzajemnego wsparcia, współwłasności ekonomicznej i samorządności w pracy, ma wyjątkową moc, by pomóc młodzieży w ustabilizowaniu jej niepewnej przyszłości zawodowej. Może on również pomóc „generacji Z”, jak określa się nieraz pokolenie urodzone w ostatniej dekadzie zeszłego wieku i w pierwszej XXI, w realizacji jego ideałów życia w bardziej sprawiedliwym i równym dla wszystkich świecie.
- Szczegóły
Międzynarodowy Dzień Spółdzielczości w tym roku był obchodzony na całym świecie 3 lipca pod hasłem „Razem Odbudujemy się Lepiej”. MZS zebrał ponad 130 relacji o obchodach z 35 krajów, na podstawie których przygotował i opublikował w serwisie YouTube film wideo ukazujący, w jaki sposób spółdzielnie mogą dopomóc swoim społecznościom w odbudowie skoncentrowanej na ludziach i niezagrażającej środowisku naturalnemu (zob. film YT pod artykułem).
Obchody miały miejsce również na najwyższym światowym szczeblu, m.in. w ONZ. Ich organizatorem był tradycyjnie COPAC – utworzony w 1973 r. Komitet ds. Promocji i Rozwoju Spółdzielczości, w skład którego wchodzą Departament Spraw Gospodarczych i Społecznych ONZ, Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP), Organizacja ds. Rolnictwa i Wyżywienia (FAO), Międzynarodowe Centrum Handlu ONZ oraz MZS, który zresztą w styczniu tego roku przejął na 2-letnią kadencję przewodnictwo Komitetu. COPAC odpowiedzialny też jest za sformułowanie każdego roku hasła MDS oraz za starania włączenia tematyki spółdzielczej do światowej debaty politycznej.
- Szczegóły
Krajowa Rada Spółdzielcza realizując zadania statutowe zaprasza do udziału w szkoleniu dla kandydatów na lustratorów w formie on-line. Kandydaci na lustratorów powinni spełniać kryteria określone uchwałą nr 21/2018 Zgromadzenia Ogólnego Krajowej Rady Spółdzielczej z dnia 19.12.2018 r. tj.:
1. Posiadać wykształcenie wyższe oraz co najmniej 3-letni staż w spółdzielni lub spółdzielczym związku rewizyjnym. W przypadku osób posiadających wykształcenie średnie, staż w spółdzielni lub spółdzielczym związku rewizyjnym nie może być krótszy niż 5 lat.
- Szczegóły
W związku z prowadzonymi przez MRiRW konsultacjami drugiej wersji projektu Planu Strategicznego WPR 2023-2027 dla Polski, Krajowa Rada Spółdzielcza wystosowała do Krajowych Związków Spółdzielni Rolniczych i Wiejskich pismo z prośbą o przekazanie do 31 sierpnia 2021 r. uwag dotyczących potrzeby poszerzenia lub poprawy warunków udzielania pomocy w ramach PS WPR.
Pismo KRS wraz z pismem Ministra RiRW zapraszającym do konsultacji - przejdź do dokumentu (.pdf)
Jak informuje resort: Stanowisko opinii publicznej będzie służyć dalszemu dostosowaniu dokumentu strategicznego do potrzeb sektora rolno-spożywczego i obszarów wiejskich. Zgłoszone opinie, uwagi, stanowiska pomogą wypracować najbardziej wyważone rozwiązania, które umożliwią uwzględnienie zróżnicowanych potrzeb obywateli, grup, środowisk i instytucji. Pozwolą także wypracować ostateczny kształt przyszłych instrumentów i wsparcia.
- Szczegóły
W związku z opracowywaniem przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii Polityki Eksportowej Polski - która ma zdefiniować wyzwania stojące przed polskim eksportem w świecie postcovidowym oraz wyznaczyć spójne działania po stronie całej polskiej administracji, które odpowiedzą na te wyzwania - Krajowa Rada Spółdzielcza przedstawia swoje uwagi do projektu tego dokumentu.
Generalnie należy stwierdzić, że projekt dokumentu w sposób całościowy i merytoryczny ujmuje całokształt problematyki wsparcia eksportu, inwestycji zagranicznych w Polsce i dalszego rozwoju naszych inwestycji za granicą. Trudno byłoby wnosić tu jakieś szczegółowe uwagi. Śledząc natomiast merytoryczną dyskusję ekspertów należy przyjąć, że o powodzeniu jej realizacji w sposób bardzo istotny decydować będą kwestie, na które w Projekcie brak jest jednoznacznej odpowiedzi. Podnosząc ten aspekt, mamy jednocześnie świadomość, że mówimy tu generalnie o zasadniczych priorytetach polityki w ogóle, a w tym o polityce gospodarczej Polski. Z uwagi na złożoność spraw i ich szerszy kontekst, pozwolimy sobie tylko na ich zasygnalizowanie:
- Szczegóły
Oświadczenie
Krajowa Rada Spółdzielcza w związku z publikacją w dniu 29 lipca 2021 r. na portalu społecznościowym Facebook.com, na profilu Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Warszawie, informacji o ukaraniu posiadacza obiektu karą administracyjną w wysokości 500.000 zł, z powodu prowadzenia bez wymaganego pozwolenia robót budowlanych w sali operacji bankowych, w zabytkowym budynku „Dom pod Orłami” położonym przy ul. Jasnej 1 w Warszawie, będącym własnością Krajowej Rady Spółdzielczej, oraz pojawiającymi się w ślad za nią licznymi artykułami w prasie, pragnie oświadczyć, iż podawane do publicznej wiadomości informacje jakoby przedmiotowa kara została nałożona na właściciela budynku - Krajową Radę Spółdzielczą - są nieprawdziwe.
Krajowa Rada Spółdzielcza wyjaśnia, iż przedmiotowa kara została nałożona na najemcę (posiadacza) ww. lokalu Grupę CK Sp. z o.o., na którym, zgodnie z zawartą umową, spoczywał obowiązek uzyskania wszelkich przewidzianych prawem pozwoleń na prowadzenie prac adaptacyjnych. Krajowa Rada Spółdzielcza została wprowadzona przez najemcę w błąd co do uzyskanych przez niego pozwoleń i nie ponosi odpowiedzialności za jego bezprawne działanie, oraz czyni starania o przywrócenie lokalu do stanu zgodnego z prawem.
Na podstawie art. 31a ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz.U.2018.1914 t.j. z dnia 2018.10.05) Krajowa Rada Spółdzielcza wystąpiła do podmiotów rozpowszechniających nieprawdziwe, godzące w jej dobra osobiste informacje ze stosownymi wnioskami o publikacje przewidzianych prawem sprostowań.
- Szczegóły
Bieżący rok - kolejny, który upływa w warunkach stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego - nie sprzyja gromadnemu świętowaniu. Po raz pierwszy, z uwagi na obostrzenia, nie odbyła się centralna uroczystość z okazji Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości. Zarząd Krajowej Rady Spółdzielczej zdecydował jednak, że z doroczny konkurs dla liderów ruchu spółdzielczego zostanie rozstrzygnięty, aby - zgodnie z tradycją – przy okazji Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości ogłosić nazwiska tegorocznych laureatów i pogratulować im osiągnięć.
Kapituła Nagród KRS zebrała się w dniu 25 czerwca br. pod przewodnictwem Janusza Sienkiewicza i rozpatrzyła wnioski, które wpływały do Krajowej Rady Spółdzielczej do połowy maja br. Zarząd KRS - na wniosek Kapituły - przyznał nagrody i wyróżnienia wszystkim zgłoszonym przedstawicielom spółdzielni oraz samorządów terytorialnych. W dorocznym konkursie KRS przyznawane są honorowe tytuły „Lider Spółdzielczości Polskiej”, „Menedżer-Spółdzielca” oraz „Prymus” - za wkład w rozwój ruchu spółdzielczego, jego wspieranie i popularyzację, a także za wieloletnią pracę i osiągnięcia w kierowaniu spółdzielnią. Osoby i instytucje zasłużone w pracy społeczno-kulturalnej, otrzymują „Złoty Laur Spółdzielczości”, natomiast przedstawiciele samorządów terytorialnych, którzy na co dzień współpracują ze spółdzielniami nagradzani są tytułem „Samorządowiec-Spółdzielca”. Nad tym Konkursem patronat od samego początku sprawuje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. W 2021 r. odbyła się już XVIII Edycja „Samorządowca-Spółdzielcy”, natomiast statuetki „Menedżera” i „Prymusa” przyznano po raz XXII.
- Szczegóły
Krajowa Rada Spółdzielcza, uprzejmie informuje, że prowadzi nabór na szkolenie dla kandydatów na lustratorów. Szkolenie planujemy realizować na przełomie sierpień/wrzesień 2021 r.
Szkolenie odbędzie się w dwóch grupach:
- 90 godzinne dla osób wykazujących się odpowiednim stażem
w spółdzielczości. - 150 godzinne dla kandydatów bez stażu w spółdzielczości.
- Szczegóły
Komisja Europejska opublikowała długoterminową wizję dla obszarów wiejskich UE. Dokument ten jest próbą określenia przyszłości obszarów wiejskich, określa stojące przed nimi wyzwania i problemy, a także wskazuje niektóre obiecujące możliwości, z jakich mogą skorzystać.
Na bazie prognoz jak i szerokich konsultacjach z obywatelami i innymi podmiotami na obszarach wiejskich, w przedstawionym dokumencie zaproponowano pakt na rzecz obszarów wiejskich i plan działania na rzecz obszarów wiejskich, które mają sprawić, że staną się one silniejsze, lepiej skomunikowane, odporne i zamożne.
Zachęcamy do analizy dokumentu Komisji Europejskiej.
- Szczegóły
Czołowa europejska organizacja spółdzielcza Cooperatives Europe od dawna angażuje się w dialog z ważnymi instytucjami międzynarodowymi na naszym kontynencie, ale także na forum ogólnoświatowym. Jej przedstawiciele, najczęściej bardzo aktywna Dyrektor Agnès Mathis, a także zainteresowani członkowie, uczestnicząc w spotkaniach – w ciągu ostatniego roku niemal wyłącznie zdalnych – webinariach, konsultacjach itp. przypominają zawsze o spółdzielniach i ich roli, dbają by znalazły swe miejsce w przyjmowanych dokumentach, bronią ich interesów.
W ciągu ostatnich tygodni miało miejsce kilka takich spotkań. W dniu 2 czerwca Cooperatives Europe odbyła wspólne z innymi członkami MZS konsultacje na temat sprawozdania Sekretarza Generalnego ONZ dotyczącego spółdzielni i odbudowy po pandemii COVID-19, zorganizowane przez Departament Spraw Gospodarczych i Społecznych ONZ (UNDESA). Zgłoszono szereg uwag do tego dokumentu i wskazano przykłady, w jaki sposób spółdzielnie mogą przyczynić się do lepszej wspólnej odbudowy zgodnie z hasłem tegorocznego Międzynarodowego Dnia Spółdzielczości: Razem Odbudujemy się Lepiej. Przypomniano też o prowadzonych przez Cooperatives Europe badaniach nad wpływem kryzysu COVID-19 na spółdzielnie w różnych krajach.
- Szczegóły
99. Międzynarodowy Dzień Spółdzielczości MZS
27. Międzynarodowy Dzień Spółdzielczości ONZ
pod hasłem „Razem Odbudujemy się Lepiej”
Posłanie Prezydenta Międzynarodowego Związku Spółdzielczego Ariela Guarco
Witajcie spółdzielczy przyjaciele z całego świata!
Nadchodzi nasz dzień – Międzynarodowy Dzień Spółdzielczości, podczas którego ponad miliard członków trzech milionów spółdzielni ze wszystkich kontynentów może pokazać swoja siłę. W tym roku pragniemy zaprosić wszystkich byśmy „Razem Odbudowali Lepiej” tkankę ekonomiczną i społeczną zniszczoną przez pandemię. Wszyscy odczuliśmy w globalnej skali wpływ tego kryzysu zdrowotnego, społecznego i gospodarczego. Ten kryzys skupia naszą uwagę na permanentnych nierównościach, które sprawiają, że zastanawiamy się, jak moglibyśmy przebudować świat w taki sposób, by nikt nie został pominięty.
- Szczegóły
Międzynarodowy Związek Spółdzielczy ma dość skomplikowana strukturę. Poza podstawową światową organizacją zajmującą się ogólnymi, najważniejszymi dla całej spółdzielczości sprawami, niezależnie od branży czy obszaru działania, istnieją Organizacje Regionalne, Komitety Branżowe i Komitety Tematyczne. Regiony są cztery (Afryka, obie Ameryki, Azja i Ocean Spokojny oraz Europa), podejmują działania specyficzne dla poszczególnych kontynentów, a spośród nich tylko organizacja europejska – zwana Cooperatives Europe – ma znaczną autonomię i własną osobowość prawną. Komitety Branżowe, zwane też sektorowymi (ICAO dla spółdzielni rolniczych, ICFO dla rybackich, CICOPA dla spółdzielni pracy i pokrewnych, IHCO dla spółdzielni zdrowia, CCW dla spożywców, CHI dla mieszkaniowych, ICBA dla bankowości spółdzielczej oraz ICMIF dla spółdzielczości ubezpieczeniowej) zajmują się sprawami ważnymi dla tych typów spółdzielni. I wreszcie cztery Komitety Tematyczne pracują nad przekrojowymi zagadnieniami wspólnymi dla całej spółdzielczości ale z określonej perspektywy; są to Komitet ds. Równouprawnienia Płci, Komitet ds. Badań Naukowych, Komitet ds. Prawa i Komitet ds. Rozwoju. Wszystkie te organizacje finansowane są według określonego w Statucie schematu z budżetu centralnego MZS i reprezentowane są w najwyższym organie Związku – jego Radzie. Ponadto istnieją struktury mniej sformalizowane, często powoływane ad hoc, takie jak sieci, grupy robocze itp., tworzone dla rozwiązania określonych problemów.
- Zgromadzenie Ogólne Międzynarodowego Związku Spółdzielczego (29.06.2021 r.)
- Komunikat prasowy Parlamentu Europejskiego: Posłowie PE głosują za funduszami na zielony rozwój i współpracę regionalną
- Zmarł Leszek Sułek, długoletni członek Zgromadzenia Ogólnego KRS
- Dwudniowe szkolenie dla lustratorów i przedstawicieli organów samorządowych związków rewizyjnych i spółdzielni - zrealizowane
- Projekt ToTCOOP+i TECH - system szkoleń dla z wykorzystaniem nowoczesnych technologii
